Những cơ hội bị ông Abe bỏ lỡ

 49 trong số 51 vị khách được mời đã đến dự, biểu thị lập trường thống nhất về kết quả Thế chiến thứ II, quan điểm về chủ nghĩa phát xít và chủ nghĩa quân phiệt.

Tuy nhiên, nhiều nguyên thủ phương Tây đã từ chối tham gia sự kiện tại Bắc Kinh. Phương Tây coi hoạt động kỷ niệm lớn là sự biểu dương lực lượng của Quân đội giải phóng nhân dân Trung Quốc. Trong bối cảnh chính trị này, việc Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe chọn sự từ chối đến Bắc Kinh là điều không quá khó hiểu. Sau đây là ý kiến nhận xét của ông Valery Kistanov, người đứng đầu Trung tâm Các nghiên cứu Nhật Bản Viện Hàn lâm Khoa học Nga:

"Dường như, một cuộc đấu ngầm đã diễn ra trong chính giới Nhật Bản. Rõ ràng, có cả người ủng hộ cũng như phản đối chuyến thăm Bắc Kinh của các quan chức cấp cao. Thủ tướng Nhật Bản đã tỏ ra do dự khá lâu với quyết định cuối cùng. Ông buộc phải từ chối chuyến thăm dưới áp lực mạnh. Trước hết, là từ phía những người ủng hộ ông trong nội bộ, về mặt chính trị ông Abe dựa vào các chính khách bảo thủ theo xu hướng dân tộc cánh hữu. Tất nhiên là họ phản đối Thủ tướng tham dự các sự kiện nhắc đến việc Nhật Bản đầu hàng! Ông Abe còn phải để tâm tới cả thái độ từ Washington. Tổng thống Obama đã quyết định không đến Bắc Kinh. Cỏ thể, Washington đã thúc ép ông Abe trước hoạt động tích cực của Trung Quốc hiện nay ở khu vực. Điều này được phương Tây trình bày như một chính sách hung hăng và bành chướng, chỉ ra sự cần thiết kiềm chế Trung Quốc. Đây là lập luận cơ sở để Washington nỗ lực xây dựng liên minh chống Trung Quốc, dựa vào đồng minh chính của mình trong khu vực là Nhật Bản."

         Thủ tướng Abe duy trì quan hệ đối tác chiến lược với Washington, nhưng lâu nay ông vẫn tỏ ra cố gắng cải thiện quan hệ với Trung Quốc dựa trên sự hợp tác kinh tế mạnh. Hơn nữa, Tokyo rất e ngại tái lập quan hệ giữa Bắc Kinh và Seoul, hai nước có nhiều điểm chung trong ký ức lịch sử. Cần nhắc rằng, mặc dù là đối tác chiến lược của Hoa Kỳ, nhưng Tổng thống Hàn Quốc Park Geun-hye vẫn đến thăm Bắc Kinh. Học giả Valery Kistanov kết luận:

       "Ông Abe đã thực sự bỏ lỡ một cơ hội đàm phán cụ thể với ông Tập Cận Bình để bàn bạc những khúc mắc tồn tại trong quan hệ Trung-Nhật. Nói một cách khách quan thì mối quan hệ hiện nay là xấu, nhiều căng thẳng, phức tạp không chỉ vì tranh chấp lãnh thổ. Có một loạt các vấn đề khác cũng cần được thảo luận, nhưng thật đáng tiếc…. Mặc dù ông Abe có bày tỏ hy vọng về cơ hội tiếp xúc với ông Tập bên lề các diễn đàn quốc tế lớn như APEC, G-20. Nhưng nhiều khả năng, đó sẽ chỉ là sự gặp gỡ thoáng qua, không thể nào thay thế cho cuộc hội đàm cấp cao chính thức và đầy đủ. Tất nhiên, một dư âm khó chịu đọng lại và nhất định sẽ tác động tới các quan hệ tương lai giữa Bắc Kinh và Tokyo".