Những bài học của xung đột Đồng Tâm

Suốt một tuần người dân Mỹ Đức đã bắt giữ những nhân viên công an và cảnh sát làm con tin, tình hình đã là rất căng thẳng, — chuyên viên Anton Tsvetov từ Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược của Nga nhận xét trong bình luận dành riêng cho Sputnik.

Rất may là chính quyền thành phố đã có thể làm hạ nhiệt căng thẳng, nhưng, theo tôi, sự tái phát của những xung đột như vậy là không thể tránh khỏi. Bởi vì vấn đề đất đai vẫn là một trong những vấn đề gay gắt nhất gây sự bất ổn xã hội ở Việt Nam. Ở nước láng giềng  — Trung Quốc cũng xảy ra những xung đột như vậy do việc thu hồi đất nông nghiệp cho các dự án kinh tế khác nhau. Một ví dụ là các sự kiện trong làng Ô Khảm, tỉnh Quảng Đông, nơi hàng ngàn người dân trong vòng ba tháng thường xuyên tổ chức những cuộc biểu tỉnh phản đối việc thu hồi đất bất hợp pháp. Hai nước đều vấp phải vấn đề này bởi vì vẫn chưa hoàn chỉnh Luật Đất đai.

Đã từ lâu đã có kế hoạch xây dựng một sân bay quân sự mới tại khu đất mà người dân Đồng Tâm đang sống và làm việc. Vào tháng Hai năm nay, tập đoàn Viễn thông Quân đội (Viettel) do Bộ Quốc phòng thực hiện quyền chủ sở hữu đã bắt tay thực hiện những công việc trên khu đất này, điều đó đã gây ra "tranh chấp lãnh thổ",  có đối đầu giữa dân và chính quyền.

Vào tháng Tư, công an đã bắt giữ một số người dân với cáo buộc gây rối trật tự công cộng. Vụ việc này dẫn đến một vụ đụng độ lớn giữa người dân và công an, rồi 38 cán bộ huyện Mỹ Đức và cán bộ, chiến sĩ công an thành phố Hà Nội bị bắt giữ làm con tin. Sau đó trong thời gian một tuần, người dân đã trao đổi một số công an bị họ bắt giữ để lấy những người đại diện của họ về nhà, ba quan chức đã chạy trốn, nhưng 19 người đã bị giam giữ cho đến ngày thứ 7, 22/4.

Suốt một tuần các quan chức đã áp dụng những nỗ lực để giải quyết tình hình với các con tin. Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Nguyễn Đức Chung đề xuất tổ chức cuộc gặp gỡ với các đại diện xã Đồng Tâm tại một nơi cách xa hiện trường mấy chục cây số, nhưng họ khăng khăng đòi tổ chức cuộc gặp ngay trong xã. Chỉ sau khi quan chức cấp cao đến xã Đồng Tâm, đã có thể tổ chức cuộc đối thoại, kết quả là người dân thả các con tin bị bắt giữ, và người đứng đầu chính quyền thành phố cam kết xem xét, thanh tra lại nguồn gốc đất đang tranh chấp và không truy cứu trách nhiệm hình sự đối với toàn thể nhân dân xã Đồng Tâm.

Có thể rút ra ba bài học quan trọng từ vụ việc này — chuyên gia Nga nhận xét. — Thứ nhất, cuộc biểu tình của người dân phản đối hành vi thực tế hợp pháp của chính quyền đã mang lại kết quả. Thứ hai, thành phố, đặc biệt là một đô thị có ý nghĩa quan trọng như Hà Nội, luôn là địa bàn thực thi chính sách công. Vụ việc

Đồng Tâm vừa là tranh chấp đất đai, vừa là một thử thách trên trên con đường công danh chính trị của Chủ tịch Hà Nội Nguyễn Đức Chung. Nếu thu hồi đất là một tập đoàn trừu tượng, thì giải cứu con tin là một nhân vật cụ thể. Cuối cùng, bài học thứ ba, cuộc xung đột Đồng Tâm cho thấy rõ ý nghĩa hết sức quan trọng của giới truyền thông và các mạng xã hội. Ngay cả các phương tiện truyền thông nhà nước Việt Nam đã cung cấp thông tin từ các góc độ khác nhau, và cùng với thời gian đã có cảm giác rằng, nhiều phương tiện truyền thông ủng hộ người dân biểu tình hoặc ít nhất thông cảm với họ. Cộng đồng mạng đã có phản ứng mạnh hơn nữa.

Vụ việc Đồng Tâm đã được phản ánh rộng rãi trên các phương tiện truyền thông đại chúng, có lẽ điều đó đã giúp giải quyết hoà bình vấn đề này và đảm bảo thái độ cực kỳ bình tĩnh của chính quyền Hà Nội. Các nhà chức trách và người dân tham gia biểu tình đã rút bài học, và từ nay báo chí sẽ thường xuyên hơn phán ánh các vấn đề liên quan đến quyền sở hữu đất đai như đã từng xảy ra với chủ đề ô nhiễm môi trường sau sự cố xảy ra trong nhà máy Formosa hồi năm ngoái.