Mong muốn chung
Sau khi Mỹ tuyên bố rút khỏi Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) hồi tháng 1/2017, các quốc gia còn lại đang nỗ lực tiến hành các vòng đàm phán mới về Hiệp định này, còn gọi là TPP 11.
Đưa ra ý kiến về vấn đề này, TS Bùi Ngọc Sơn, Trưởng phòng Kinh tế thế giới, Viện Nghiên cứu chính trị thế giới cho rằng động thái trên cho thấy 11 quốc gia vẫn mong muốn duy trì Hiệp định TPP và cố gắng thoát khỏi ảnh hưởng của Hoa Kỳ để mở rộng các mối quan hệ hợp tác.
Tuy nhiên theo ông Sơn, khi Mỹ rút khỏi sân chơi này thì ý nghĩa của TPP không còn như trước mà đã bị thay đổi để phù hợp với đặc điểm của 11 quốc gia còn lại.
"Theo tôi hiệp định này không thể gọi là TPP được. Nếu có làm thì hiệu quả cũng không cao. Mục tiêu của các nước khi tham gia TPP là trông chờ vào nền kinh tế và thị trường Mỹ.
Cũng có thể đây vẫn là hiệp định thương mại nhưng có các điều khoản và có các nguyên tắc khác. 11 quốc gia còn lại phải thay đổi chiến thuật và các điều khoản trong đó. Tuy nhiên việc đạt được các tiêu chuẩn về mặt bản quyền tác giả, chế độ lao động hay các quy tắc tôn trọng lao động nữ khi có Mỹ tham gia sẽ khó đạt được", ông Sơn nhấn mạnh.
"Trung Quốc đang muốn làm được cầm đầu một 1 tổ chức nào đó. Họ dựa vào Ngân hàng đầu tư châu Á hay sáng kiến "1 vành đai 1 con đường" để lập ra sân chơi mới, qua đó tập hợp các quốc gia cùng tham gia, gia tăng ảnh hưởng của mình. Nếu không tham gia TPP Mỹ dường như đã nhường sân chơi, nhường lợi thế cho đối thủ của mình.Trong khi đó, theo nhận định của TS Lê Cao Đoàn, Viện Kinh tế Việt Nam, khi Mỹ rút khỏi TPP đã để lại một khoảng trống lớn cho các quốc gia khác. Nhiều nước thành viên như Nhật Bản, Úc hay New Zealand đã bày tỏ mong muốn thay thế Mỹ để giữ vai trò quyết định tại TPP. Hay như Trung Quốc đang kêu gọi các quốc gia cùng kiến lập Khu vực Thương mại tự do châu Á — Thái Bình Dương (FTAAP).
Mỹ khó đàm phán lại TPP
Theo nhận định của PGS.TS Lê Cao Đoàn, khả năng Mỹ chấp nhận xuống nước, ngồi lại vào vòng đàm phàn phụ thuộc rất nhiều vào chính quyền cũng như cá nhân Tổng thống Donald Trump.
Vị Tổng thống thứ 45 của nước Mỹ cho rằng việc tham gia các tổ chức như người tiền nhiệm Obama đã khiến nền kinh tế nước Mỹ suy giảm, không có lợi cho người dân quốc gia này. Vì thế ông ấy mong muốn khôi phục lại vị trí cũng như sức mạnh của nước Mỹ bằng lối chơi đàm phán song phương thay vì đa phương như trước kia.
"Theo đường lối của ông Trump thì Hoa Kỳ tăng cường được tiềm lực kinh tế của mình nhưng đổi lại mất đi vị thế lãnh đạo.
TS Bùi Ngọc Sơn cũng cho rằng khó để chính quyền của Tổng thống Mỹ Donald Trump thay đổi quyết định và tiến hành đàm phán lại với các quốc gia để xây dựng TPP như ban đầu.
"Tôi nghĩ Trung Quốc hay Nhật Bản rất khó soán ngôi Mỹ. Làm sao 2 nước này có thể gánh vác được trọng trách như Mỹ từng đảm nhận. 2 quốc gia trên khác nhau về thể chế, khác nhau về đường lối và thậm chí xung khắc nhau về mặt ý đồ chính trị. Làm thế nào để thống nhất được về TPP?
Ông Trump nhận thấy việc nước Mỹ chiều lòng tất cả các quốc gia khác, để họ ngang hàng với Mỹ sẽ không có lợi bằng đàm phán song phương. Nên xu hướng trong thời gian tới sẽ là đàm phán song phương với Mỹ là chính", TS Sơn nhận định.
Đẩy mạnh hợp tác song phương
Về phía Việt Nam, PGS.TS Lê Cao Đoàn cho rằng thay vì quá tập trung tham gia các hiệp định thương mại, chúng ta cần phải tăng cường nội lực của mình.
Quan điểm của Việt Nam cần hướng tới đó là tham gia tích cực vào sự phát triển của thế giới nhưng là một quốc gia có chính kiến riêng, hoàn toàn độc lập.
"Muốn làm điều gì thì cũng cần xây dựng Việt Nam phải trở thành một quốc gia mạnh về kinh tế. Khi chúng ta đã đủ mạnh thì có thể chơi được tất cả các quốc gia trên thế giới và các nền kinh tế, dù lớn hay nhỏ.
Đồng quan điểm, TS Bùi Ngọc Sơn cũng cho rằng Việt Nam nên xác định đâu là đối tác quan trọng để tiến hành ký kết và tập trung trọng tâm đẩy mạnh mối quan hệ hợp tác đó.
"Khi đủ sức mạnh và khả năng chơi với quốc gia lớn như Mỹ thì chúng ta hoàn toàn có thể hợp tác với các quốc gia khác. Chúng ta phải cố gắng duy trì các đối tác thương mại của mình, làm sao đảm bảo tương lai ổn định", ông Sơn nêu quan điểm.
Nguồn: Báo Đất Việt
