Tàu sân bay "Đô đốc Kuznetsov" có thực sự tồi tệ?

Mỗi khi hàng không mẫu hạm ra khơi thực hiện hành trình dài ngày, trên báo chí phương Tây lại xuất hiện những bài viết với lời lẽ cay độc về việc chiếc tàu này lỗi thời, chất lượng chế tạo và bảo dưỡng kém, hơn nữa (điều kinh khủng nhất!) "Đô đốc Kuznetsov" phun khói đen mù mịt. Cuối cùng, trong bài viết trên tạp chí National Interest, tác giả Mỹ Robert Farley đã liệt tàu sân bay "Đô đốc Kuznetsov" vào top 5 tàu sân bay tồi tệ nhất thế giới từng được triển khai.

Liệu cách đánh gía như vậy có công bằng? Tàu sân bay Nga có thực sự tồi tệ hay không? Trong bài bình luận cho Sputnik, chuyên gia quân sự Nga Vasily Kashin nêu ý kiến về chủ đề này.

Trước hết cần phải nói rằng, "Đô đốc Kuznetsov" là tàu sân bay duy nhất trong danh sách của National Interest vẫn đang được sử dụng. Trên thực tế, "tiếng xấu" về tàu "Đô đốc Kuznetsov" phần lớn xuất phát từ những nhận định tiêu cực về con tàu này ngay trên báo chí nước Nga. Trên mạng Internet của Nga có một số phương tiện truyền thông chất lượng khá cao và các blog chuyên dụng về chủ đề quân sự-kỹ thuật. Các tác giả thường chỉ trích những chương trình quân sự khác nhau. Đôi khi những phê phán là rất công bằng, nhưng, trong một số trường hợp những thiếu sót bị phóng đại quá mức, ví dụ như trong trường hợp với tàu sân bay "Đô đốc Kuznetsov".

Tàu "Đô đốc Kuznetsov" đã trở thành nạn nhân hứng chê bai phần nhiều là do thành kiến đối với hạm đội tàu nổi của Nga nói chung. Trong nước có nhiều chuyên gia và nhà phân tích cho rằng, Nga không nên đầu tư quá nhiều vào hạm đội tàu nổi do đặc trưng địa-chính trị. Đối với họ, tàu sân bay "Đô đốc Kuznetsov" là một mục tiêu hoàn hảo để đem ra mổ xẻ.

Nếu nói về các tác giả phương Tây, thì cái nhìn của họ chịu ảnh hưởng bởi thái độ tiêu cực chung về nước Nga và lực lượng vũ trang của Nga. Trong tình trạng thù địch như hiện nay, bất cứ thiếu sót nào cũng luôn bị thổi phồng lên tới mức không tưởng tượng nổi.

Nếu xem xét kết quả thực tế thì chẳng có lý do gì để liệt tàu "Đô đốc Kuznetsov" vào danh sách các tàu sân bay tồi tệ nhất thế giới. Chiếc tàu này đã chứng tỏ nó là một con tàu hữu dụng, tạo điều kiện để Nga xây dựng được một đội ngũ phi công trên hạm ngay cả trong điều kiện khó khăn những năm 1990 và đầu những năm 2000. Kinh nghiệm vận hành tàu "Đô đốc Kuznetsov" đã mang lại hiệu quả kinh tế, cho phép Nga bắt đầu xuất khẩu thiết bị dành cho hàng không mẫu hạm.

Trong những năm 2000 — đầu những năm 2010, Nga đã hoàn thiện tàu "Vikramaditya" cung cấp cho Hải quân Ấn Độ trên cơ sở tàu sân bay "Đô đốc Gorshkov" của Liên Xô. Chỉ với con tàu này, Nga đã thu về hơn 5 tỷ USD. Ngoài ra, Ấn Độ còn đặt mua các tiêm kích hạm MiG-29K và MiG-29KUB, cũng như các dịch vụ và thiết bị cần thiết từ Nga để tự đóng một hàng không mẫu hạm ở Ấn Độ.

"Đô độc Kuznetsov" không phù hợp với các chiến dịch can thiệp liên tục, kéo dài trên toàn cầu như tàu sân bay phương Tây, nó được chế tạo theo phương hướng của học thuyết quân sự khác. Nhiệm vụ của tàu "Đô đốc Kuznetsov" là phòng thủ các khu vực mà tàu ngầm hạt nhân mang tên lửa tuần tra, và ngăn chặn các cuộc tấn công phủ đầu nhằm vào đội tàu này. Do đó, về cơ bản, "Đô đốc Kuznetsov" đã là một thành phần trong lực lượng hạt nhân trên biển của Liên Xô. Chiếc tàu này có thể mang trên boong các tiêm kích hạng nặng Su-33, được trang bị hệ thống phòng không mạnh, cùng với 12 tên lửa hành trình Granit có tầm bắn xa 550km. Với những vũ khí như vậy, đối thủ của Nga sẽ rất khó xuyên phá được vào khu vực mà tàu "Đô đốc Kuznetsov" đang bảo vệ.

Trong khi đó, những kinh nghiệm trong chiến dịch tại Syria cho thấy rằng, nếu "Đô đốc Kuznetsov" được trang bị các chiến đấu cơ mới và được hiện địa hóa, nó hoàn toàn có thể thích hợp cho các chuyến dong khơi dài ngày như những chiến dịch "viễn dương" rất phổ biến trong các học thuyết của phương Tây.

Khá kỳ quặc khi xếp "Đô đốc Kuznetsov" vào danh sách các tàu sân bay tồi tệ nhất thế giới, bởi trong lịch sử có nhiều tàu sân bay khét tiếng hơn Kuznetsov nhiều (ví dụ như tàu "Chakri Naruebet" của Hải quân Thái Lan).  Và số lượng sự cố kỹ thuật  trên con tàu này chỉ ngang với một chiếc tàu đắt tiền hơn nhiều (như tàu Charles de Gualle của Pháp). Mặc dù có một vài thiếu sót trong thiết kế, nhưng "Đô đốc Kuznetsov" vẫn là một tàu chiến đắc dụng và hiệu quả nếu xét trên bình diện tác chiến, nó vẫn đủ khả năng phục vụ lâu dài và thành công. Hải quân Nga hoàn toàn có quyền tự hào về con tàu này và tôn vinh nỗ lực anh hùng của những người đã cố gắng duy trì nó trong giai đoạn kinh tế khó khăn những năm 1990.