Phát biểu tại buổi lễ, ông Ngô Đức Mạnh, Đại sứ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam tại Liên bang Nga, nói rằng vào thời điểm khó khăn nhất đối với Việt Nam, trong thời gian cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã cử một nhóm sinh viên Việt Nam đầu tiên sang Matxcơva học tập. Và trong gần 70 năm liền, quá trình đào tạo nhân lực cho Việt Nam tiếp tục ở Liên Xô và hiện nay ở Nga. Hàng chục ngàn sinh viên và nghiên cứu sinh Việt Nam, trong số đó có cả tôi, đã cảm thấy hạnh phúc ở đây, đã tiếp thu được những kiến thức cần thiết cho quê hương của chúng tôi. Các giáo viên Nga đều là những người rất thân thiện. Ngày nay, Việt Nam gửi sinh viên đến học tại Hoa Kỳ, Nhật Bản và Tây Âu. Nhưng, theo tôi, ở nước Nga có nền giáo dục tốt nhất trên thế giới. Với tư cách là Đại sứ Việt Nam tại LB Nga, tôi sẽ thúc đẩy bằng mọi cách quá trình phát triển sự hợp tác Việt-Nga trong lĩnh vực giáo dục.
Hàng chục trường đại học của Nga đã được tặng Huân chương Hữu nghị vì có đóng góp to lớn vào sự nghiệp giáo dục và đào tạo cán bộ cho Việt Nam. Theo sắc lệnh của Chủ tịch nước Việt Nam ngày 4 tháng 9 năm 2018, phần thưởng cao quý này được trao cho ba trường nữa: Học viện kinh tế quốc dân và Hành chính công trực thuộc Phủ tổng thống Nga (RANEPA), Trường Đại học Nghiên cứu Hạt nhân Quốc gia Nga MEPhI và Đại học Ngoại ngữ Moskva (MIIA). Các hiệu trưởng bày tỏ vinh dự và biết ơn Chính phủ Việt Nam đã trao tặng cho nhà trường phần thưởng cao quý.
Giáo sư Vladimir Mau, Hiệu trưởng RANEPA nói: "Chúng tôi đã bắt đầu đào tạo chuyên gia cho Việt Nam vào những năm sáu mươi của thế kỷ trước. Học viện chúng tôi đã đào tạo hơn một nghìn chuyên gia trong các lĩnh vực khác nhau. Và chúng tôi tự hào rằng một trong những sinh viên tốt nghiệp tốt nhất — ông Nguyễn Phú Trọng hiện là Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam và giữ chức vụ Chủ tịch nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Học viện chúng tôi hợp tác chặt chẽ với Học viện Hồ Chí Minh, với Trường Đại học Luật Hà Nội. Hiện nay, 19 sinh viên Việt Nam đang theo học tại Học viện ở Matxcơva và các chi nhánh ở St. Petersburg, Khabarovsk và Volgograd. Chúng tôi sẽ vui mừng nếu số lượng sinh viên Việt Nam đến Học viện ngày càng gia tăng".
Tại buổi lễ trao tặng phần thưởng cao quý của Việt Nam, ông Oleg Nagornov, Phó Hiệu trưởng MEPhI, nói rằng, chỉ tám năm trước đây trường đại học mới bắt đầu đào tạo chuyên gia Việt Nam về các chuyên ngành khác nhau của ngành công nghiệp hạt nhân. Tuy nhiên, đến nay MEPhI đã đào tạo 92 chuyên gia có trình độ xuất sắc. Ví dụ, năm nay, trong tổng số 26 sinh viên tốt nghiệp đại học với tấm bằng đỏ có 18 người Việt.
Ông Oleg Nagornov nói tiếp: "Hiện nay có hơn hai trăm người Việt đang theo học tại MEPhI. Việt Nam có nhu cầu cao về những chuyên gia trình độ cao. Mặc dù Việt Nam đã đình chỉ chương trình xây dựng nhà máy điện hạt nhân, nhưng, trong nước đang phát triển ngành y học nguyên tử. Trung tâm Khoa học và Công nghệ hạt nhân đang được tạo ra với sự tham gia của Nga. Và nếu Việt Nam nối lại chương trình xây dựng nhà máy điện hạt nhân, thì dự án của Nga sẽ là một ưu tiên, Tổng thư ký và Chủ tịch nước Việt Nam Nguyễn Phú Trọng đã tuyên bố như vậy".
Trong nửa thế kỷ qua, hơn hai trăm chuyên gia Việt Nam đã tốt nghiệp Đại học Ngoại ngữ Moskva (MIIA) — tên gọi cũ Viện Maurice Thorez Matxcơva về Ngoại ngữ, — bà Irina Kraeva, Hiệu trưởng MIIA cho biết tại buổi lễ tại Đại sứ quán.
"Nhiều người trong số họ đã bảo vệ thành công luận án tiến sĩ. Trong số những sinh viên tốt nghiệp trường chúng tôi có ông Vũ Xuân Hồng, cựu chủ tịch Liên hiệp các Tổ chức Hữu nghị Việt Nam, và dịch giả xuất sắc Thái Bá Tân. Hiện nay có 40 sinh viên và nghiên cứu sinh Việt Nam đang theo học tại MIIA. Trường chúng tôi có những đối tác tuyệt vời trong số các trường đại học của Việt Nam. Bây giờ chúng tôi đang phát triển chương trình hợp tác với Học viện Khoa học Quân sự trực thuộc Bộ Quốc phòng Việt Nam".
Hai năm trước, sinh viên Nga đã bắt đầu học tiếng Việt tại Đại học Ngoại ngữ MIIA. Bởi vì trong quá trình mở rộng quan hệ đối tác Nga-Việt, nhu cầu về chuyên gia biết nói tiếng Việt ngày càng tăng.
