Các nhà nghiên cứu quốc tế nhấn mạnh, đây là chiêu trò nói một đằng làm một nẻo, ngụy biện mục đích dân sự, che giấu và dối trá về mưu đồ quân sự của Trung Quốc ở vùng biển tranh chấp nhằm hiện thực hóa âm mưu độc chiếm Biển Đông. Trong khi đó, chuyên gia Việt Nam kêu gọi phải đề cao cảnh giác, đấu tranh đến cùng, bảo vệ chủ quyền quốc gia.
Trung Quốc xây hai trạm nghiên cứu ở Trường Sa giữa đại dịch corona
Liên quan đến tin tức tình hình Biển Đông, việc Bắc Kinh xây dựng và khánh thành hai trạm nghiên cứu ở Trường Sa theo các chuyên gia quốc tế và Việt Nam là hành động vi phạm chủ quyền và quyền tài phán của các quốc gia có chung tranh chấp lãnh thổ ở vùng biển này.
Như tin đã đưa trước đó, từ ngày 20.3, Trung Quốc đã đưa hai trạm nghiên cứu trên Đá Subi và Đá Chữ Thập ở quần đảo Trường Sa (Việt Nam) vào hoạt động.
Việc xây dựng các trạm nghiên cứu của Trung tâm Nghiên cứu Tổng hợp Đảo và Đá thuộc Viện hàn lâm Khoa học Trung Quốc (CAS) nằm trong kế hoạch “thúc đẩy năng lực khai phá và cung cấp các sản phẩm về khoa học và công nghệ biển để đáp ứng nhu cầu của cả Trung Quốc và các nước ven biển Đông”, Tân Hoa Xã nêu rõ.
Theo hãng tin chính thức của nhà nước Trung Quốc, hai cơ sở nghiên cứu này chịu sự quản lý của Trung tâm Nghiên cứu Tổng hợp Đảo và Đá thuộc Viện hàn lâm Khoa học Trung Quốc (CAS). Tổ hợp gồm nhiều labo nghiên cứu về sinh thái học, địa chất học và môi trường.
Hai trạm nghiên cứu mới này sẽ hỗ trợ các chuyên gia điều tra thực địa, lấy mẫu và nghiên cứu khoa học tại “Nam Sa”, theo cách mà Trung Quốc gọi quần đảo Trường Sa của Việt Nam.
Hãng thông tấn chính thức của chính phủ Trung Quốc dẫn lời nhà nghiên cứu của nước này cho biết “cơ sở nghiên cứu tổng hợp về rạn san hô và biển sâu” được thiết lập với hai trạm nghiên cứu mới cùng một trung tâm nghiên cứu, được xây dựng trước đó trên Đá Vành Khăn ở Trường Sa.
Bên cạnh đó, các cơ sở nghiên cứu này cũng sẽ giúp “cải thiện năng lực quan sát thực địa và thí nghiệm về sinh thái học, địa chất học, môi trường, vật liệu và tối ưu hóa năng lượng từ biển trong môi trường biển nhiệt đới”.
Quần đảo Trường Sa (Việt Nam) có 7 thực thể bị Trung Quốc chiếm đóng mà Đá Vành Khăn, Đá Chữ Thập và Đá Subi là 3 trong số đó. Trong những năm vừa qua, chính quyền Bắc Kinh đã bồi lấp, xây dựng đảo nhân tạo và quân sự hóa các thực thể này, biến chúng thành tiền đồn ở Biển Đông.
Chuyên gia quốc tế: Trung Quốc nghiên cứu Biển Đông vì mục đích quân sự
Về động thái khiến nhiều nước láng giềng không hài lòng của Trung Quốc, TS. Patrick Cronin, Chủ tịch chương trình An ninh châu Á- Thái Bình Dương, Viện Nghiên cứu Hudson, Mỹ, chia sẻ trên Thanh Niên cho biết, xét về góc độ lý thuyết mà nói, tất cả các quốc gia cần cùng nhau hợp tác cho an ninh biển và tài nguyên, tìm ra cách thức bền vững để các quốc gia ven biển khai thác tài nguyên biển. Tương tự, theo ông Cronin, Trung Quốc cũng như các nước, đều nên là một phần của cấu trúc khu vực tự do, cởi mở.
“Nhưng điều đó có thể bị đặt niềm tin sai chỗ khi nghĩ rằng Trung Quốc giờ đây muốn bảo vệ hệ sinh thái biển - trong khi thực tế thì nước này suốt nhiều năm qua đã phá hoại hệ sinh thái biển. Không chỉ gây hại cho hệ sinh thái, Trung Quốc còn nhiều lần quấy rối vùng biển và tàu bè của Việt Nam, Malaysia, Philippines, Indonesia, hay gần đây là chiếu laser vào tàu và máy bay Mỹ. Chính vì thế, cộng đồng quốc tế khó có thể đặt niềm tin vào một quốc gia như Trung Quốc”, Chủ tịch chương trình An ninh châu Á- Thái Bình Dương chia sẻ.
Đồng thời, vị chuyên gia Viện Nghiên cứu Hudson cũng khẳng định, cộng đồng quốc tế không thể tin vào việc Bắc Kinh đưa ra những tuyên bố về việc xây dựng cơ sở ở bãi đá Chữ Thập hay Xu Bi là để nghiên cứu khoa học.
Còn đối với nhiều chuyên gia nghiên cứu Biển Đông khác, đây là chiêu trò không hề xa lạ của Trung Quốc nhằm hiện thực hóa âm mưu độc chiếm Biển Đông.
Bàn về vấn đề này, chuyên gia chiến lược hàng hải - Đại học Hải chiến Mỹ, TS James R.Holmes cho rằng, bằng cách xây dựng cái gọi là trung tâm nghiên cứu dành cho khoa học, nhưng Trung Quốc vô hình trung đã thiết lập sự kiểm soát.
“Với cách thức này, Bắc Kinh đặt sự đã rồi để các nước khó can thiệp đòi “phục hồi nguyên trạng”, yêu cầu người Trung Quốc rời đi bằng đường ngoại giao hay quân sự. “Núp bóng” nghiên cứu khoa học còn khiến các nước khác nếu can thiệp để người Trung Quốc rút đi thì Bắc Kinh lại đổ vấy rằng đó là hành vi “tấn công vào giới nghiên cứu khoa học”, TS. Holmes bày tỏ.
Bên cạnh đó, chuyên gia chiến lược hàng hải cũng khẳng định, Bắc Kinh đã lợi dụng tình hình cộng đồng quốc tế đang tập trung ứng phó với đại dịch Covid-19 để tăng cường kiểm soát Biển Đông.
“Động thái xây dựng trạm nghiên cứu ở bãi đá Chữ Thập và bãi đá Xu Bi là chiêu trò khá quen thuộc từ Trung Quốc. Bắc Kinh thường xuyên lợi dụng những lúc tình hình phức tạp, các nước có những mối quan tâm khác, thì ra tay hành động. Bằng chứng là hải chiến Hoàng Sa năm 1974 hay sự kiện bãi đá Vành Khăn hồi thập niên 1990. Hiện nay khi các nước lo tập trung ứng phó dịch bệnh Covid-19 thì Trung Quốc tái diễn chiêu trò”, TS James R.Holmes nhấn mạnh.
Phát biểu về vấn đề này, TS. Satoru Nagao (Viện Nghiên cứu Hudson, Mỹ) cho rằng mục đích của việc xây dựng các cơ sở nghiên cứu trên là để phục vụ quân sự chứ không phải “nghiên cứu khoa học”.
Theo ông Satoru Nagao, trên thực tế, Trung Quốc đang cần thu thập thông tin để củng cố khả năng kiểm soát ở các thực thể nhân tạo mà họ đang chiếm giữ phi pháp.
“Điển hình như việc bảo tồn nước ngọt hay hệ sinh thái thực vật là nhằm đảm bảo môi trường sống cho lực lượng binh sĩ mà Trung Quốc đang đồn trú tại đây. Hay nghiên cứu môi trường biển để thu thập thông tin nhằm ẩn nắp tàu ngầm tại những khu vực này. Ở trong lòng biển, nơi tàu ngầm hoạt động, Trung Quốc cần nắm rõ các điều kiện dòng nước để thiết lập hệ thống cảm biến phục vụ cho mạng lưới liên lạc, cập nhật thông tin của tàu ngầm”, TS Nagao nhấn mạnh.
Ngoài ra, theo chuyên gia Nhật Bản, Bắc Kinh muốn nắm chắc và cập nhật nhiều thông tin hơn về thời tiết phục vụ việc triển khai máy bay quân sự.
“Ba bãi đá Chữ Thập, Xu Bi và Vành Khăn có vai trò quan trọng ở khu vực quần đảo Trường Sa. Ba bãi đá này hình thành nên 3 cạnh của một tam giác mang tính chiến lược ở khu vực này. Bắc Kinh cũng đã xây dựng đường băng và nhà chứa máy bay tại cả 3 bãi đá này”, TS. Nagao phân tích.
Đáng chú ý, bên cạnh mục tiêu quân sự, vị chuyên gia Nhật Bản còn chỉ ra một yếu tố nữa mà Bắc Kinh muốn hướng đến, đó chính là khẳng định với thế giới rằng Trung Quốc đã kiểm soát vùng biển tại đây.
Theo chuyên gia, việc thu thập các thông tin dữ liệu cũng có thể được Trung Quốc dùng để biện minh rằng họ nắm rõ về vùng biển này, nhằm củng cố cho quyền kiểm soát. Ngoài ra, Trung Quốc sẽ vẫn khẳng định các cơ sở này là nghiên cứu khoa học dân sự để mời giới nghiên cứu nước ngoài đến hợp tác.
“Tất nhiên, họ cũng “núp bóng” rằng đó là nghiên cứu dân sự vì hòa bình và phát triển của thế giới. Nhưng thực chất thì các thông tin có thể sử dụng cho nhiều mục đích, bao gồm cả mục tiêu quân sự. Chính vì thế, cộng đồng quốc tế cần phối hợp để yêu cầu Trung Quốc minh bạch thông tin về quá trình hoạt động của các cơ sở trên”, TS Satoru Nagao phân tích.
Chuyên gia Việt Nam: Vẫn là âm mưu độc chiếm Biển Đông của Trung Quốc
Lên tiếng về vấn đề này, GS.TS Nguyễn Quang Ngọc, Viện trưởng Viện Việt Nam học và Khoa học Phát triển, Đại học Quốc gia Hà Nội phát biểu nhận định với VTC News cho rằng, đây là hành động nằm trong âm mưu độc chiếm biển Đông của Trung Quốc.
Vị chuyên gia Việt Nam chia sẻ, trong khi cả thế giới đang dồn sức vào cuộc chiến chống đại dịch Covid-19. Việt Nam cũng căng mình tập trung vào trận chiến này thì Bắc Kinh lại lợi dụng bối cảnh này để “ra tay” trên biển Đông.
“Đó là hành động có chủ đích, thể hiện bản chất thâm hiểm, cơ hội chủ nghĩa của chính quyền Bắc Kinh. Trung Quốc rất giỏi sử dụng những tình huống như này, vốn đã được kiểm chứng trong chiều dài lịch sử”, GS.TS Nguyễn Quang Ngọc cho biết.
Ông bày tỏ quan điểm đồng tình với chuyên gia an ninh hàng hải Tiến sĩ Collin Koh (chuyên gia quốc phòng tại Trường Nghiên cứu Quốc tế S. Rajaratnam thuộc Đại học Công nghệ Nanyang, Singapore) rằng, bất chấp đại dịch Covid-19 đang diễn ra, Bắc Kinh vẫn dành sự quan tâm tới các điểm nóng trên Biển Đông. Và Quân đội Giải phóng nhân dân Trung Quốc sẵn sàng tác chiến bất chấp dịch bệnh do coronavirus. Cùng với đó là vấn đề, Bắc Kinh sử dụng bình phong “khoa học dân sự” để tuyên bố yêu sách trên Biển Đông. Đó là một trong những phương thức mà Trung Quốc thường làm, mà thế giới có thể bỏ qua.
“Tôi cũng tin rằng, Trung Quốc sẽ tiếp tục các hoạt động trên Biển Đông bất chấp dịch bệnh Covid-19 đang diễn ra nghiêm trọng như hiện nay”, Viện trưởng Viện Việt Nam học và Khoa học Phát triển khẳng định.
Vị chuyên gia Việt Nam cũng nhấn mạnh, Trung Quốc vẫn luôn nói một đằng, làm một nẻo trên Biển Đông.
“Cho nên kinh nghiệm của chúng ta từ xưa đến nay là đừng nghe những lời hoa mỹ của họ, vì sự thật khác xa như vậy. Đối với hành động đặt 2 trạm nghiên cứu trên đảo Subi và Đá Chữ Thập, chúng ta cần nói thẳng vào vấn đề: Đó là hành động xâm phạm chủ quyền, lãnh thổ quốc gia của Việt Nam”, ông Nguyễn Quang Ngọc chỉ rõ.
Theo nhà phân tích, điều mà các chuyên gia nhận thấy, mục đích sau cùng mà Trung Quốc hướng đến chính là “nuốt trọn” Biển Đông. Theo đó, Bắc Kinh sẽ tìm mọi phương cách, mưu kế thâm độc, mọi cơ hội và thủ đoạn để thực thi mục tiêu đó.
“Cho nên hành động đặt trạm nghiên cứu này cũng nằm trong chiến lược “gặm nhấm” biển Đông của Bắc Kinh. Trong tương lai, họ sẽ còn tiếp tục sử dụng chiến thuật này hoặc thay đổi sang một hình thức “chiếm đoạt” khác. Chúng ta phải hết sức cảnh giác, không được lơ là trước âm mưu, thủ đoạn của họ”, GS.TS Nguyễn Quang Ngọc lưu ý.
Trung Quốc và hành vi “trộm cướp”, xâm lược lãnh thổ nước khác
“Nếu trạm nghiên cứu này được xây dựng vì mục đích hòa bình, phục vụ cho phát triển của khu vực, thế giới thì rất đáng được hoan nghênh. Song, đằng sau tuyên bố xây dựng vì mục đích khoa học là ý đồ quân sự hóa của chính quyền Bắc Kinh. Rõ ràng khu vực này Trung Quốc không có chủ quyền thì việc xây dựng 2 trạm nghiên cứu trên quần đảo Trường Sa là phi pháp, là hành vi “ăn trộm”, “xâm lược” lãnh thổ của nước khác”, GS.TS Nguyễn Quang Ngọc nhấn mạnh.
Đồng thời, Viện trưởng Viện Việt Nam học và Khoa học Phát triển nhận định, việc Bắc Kinh lợi dụng bối cảnh cả thế giới đang tập trung chống dịch bệnh để xây dựng trạm nghiên cứu phi pháp là hành vi “trộm cướp” và có chủ ý.
“Trung Quốc luôn sẵn sàng và sẽ tiếp tục hành động theo muôn vàn cách thức để leo thang căng thẳng ở biển Đông. Việc đặt hai trạm nghiên cứu tại thời điểm dịch bệnh Covid-19 là biểu hiện mà chúng ta phải đề cao cảnh giác. Chúng ta phải đấu tranh đến cùng, phải lên án mạnh mẽ trước hành động phi pháp của chính quyền Bắc Kinh. Đó là việc mà mỗi người dân cần đồng lòng, nhất trí để bảo vệ chủ quyền quốc gia”, GS.TS Nguyễn Quang Ngọc khẳng định.
