Đoàn tàu hạt nhân Nga liệu có triển vọng trong tương lai không?

 Bây giờ các tổ hợp này được đưa ra khỏi biên chế, gần như tất cả các đoàn tàu đã được xử lý. Hai tổ hợp BZhRK đã được chuyển giao cho bảo tàng.

Liệu nước Nga hiện đại có thể khôi phục dự án "đoàn tàu hạt nhân"? Trong cuộc phỏng vấn của Sputnik, tiến sĩ Vladimir Evseev, chuyên gia trong lĩnh vực vũ khí chiến lược, trả lời câu hỏi này.

“Đoàn tàu ma”

Cần phải lưu ý rằng, Hoa Kỳ là nước đầu tiên phát triển hệ thống tên lửa triển khai trên đường sắt, vì nước này cũng như Nga, có mạng lưới đường sắt rất lớn. Vào đầu những năm 1960, Mỹ đã phát triển dự án tổ hợp tên lửa chiến lược đường sắt di động với năm tên lửa nhiên liệu rắn LGM-30 Minuteman, nhưng, hóa ra, dự án này là quá tốn kém. Vào giữa những năm 1980, các chuyên gia Mỹ đã bắt đầu khôi phục dự án "đoàn tàu hạt nhân" mang theo hai tên lửa đạn đạo xuyên lục địa LGM-118A Peacekeeper (MX). Tuy nhiên, vào đầu những năm 1990, Chiến tranh Lạnh đã kết thúc. Và Hoa Kỳ, nước tự coi mình là người chiến thắng trong trong cuộc chiến này, đã chấm dứt hoạt động của dự án vì coi nó là không còn cần thiết. 

Ở Liên Xô, nước được công nhận là một cường quốc đường sắt vĩ đại, các công việc thực hiện dự án BZhRK đã bắt đầu vào tháng 1 năm 1969. Văn phòng thiết kế Yuzhnoye ở Ukraina đã được giao nhiệm vụ phát triển cả "đoàn tàu hạt nhân" và tên lửa của nó. 

Chắc là các nhà thiết kế Liên Xô đã biết về dự án Mỹ phát triển "tàu hỏa hạt nhân". Vì thế, nhiệm vụ của các nhà thiết kế Liên Xô là tạo ra một đoàn tàu có thể vượt qua thiết bị của "đối phương tiềm năng" về mức độ sẵn sàng chiến đấu và khả năng sống sót. Tuy nhiên, nhiệm vụ này là vô cùng phức tạp, các chuyên gia đã phải đưa ra những giải pháp sáng tạo để giải qiyết rất nhiều vấn đề kỹ thuật.

Các thử nghiệm đầu tiên của "đoàn tàu hạt nhân" và tên lửa của nó chỉ được thực hiện vào giữa những năm 1980. Tên lửa nhiên liện rắn RT-23 UTTKh (tên mã NATO là SS-24 Scalpel) đặt trên tàu hỏa đã được phóng từ vị trí đứng yên. Đoàn tàu với mô hình tên lửa được ngụy trang như một tàu chuyên container lạnh chở hàng đã vượt qua hàng ngàn km theo các tuyến đường sắt Liên Xô. Vào tháng 10 năm 1987, tổ hợp tên lửa đường sắt (BZhRK) đầu tiên đã được đưa vào trạng thái sẵn sàng chiến đấu. Đây là đoàn tàu với lực kéo diesel, với tất cả các thiết bị cho cuộc sống. 70 quân nhân phục vụ đoàn tàu, bao gồm cả tổ lái máy. 

Tuy nhiên, sau sự sụp đổ của Liên Xô, các cuộc tuần tra chiến đấu của “đoàn tàu hạt nhân” đã bị hủy bỏ. Và theo Hiệp ước START-2 năm 1993, Nga đã cam kết loại bỏ các tên lửa RT-23UTTKh và các đoàn tàu hạt nhân. Mặc dù vào đầu những năm 2000, Nga đã rút khỏi hợp hiệp ước không có lợi này, nhưng, gần như tất cả các đoàn tàu BZhRK Molodets đã bị tháo dỡ và xử lý, và các đầu máy đã được chuyển giao cho Tập đoàn Đường sắt Nga (RZhD). Hai đoàn tàu đã trở thành vật trưng bày tại bảo tàng ở St. Petersburg và ở Togliatti (vùng Volga). Và phương hướng ưu tiên trong quân đội Nga là các hệ thống tên lửa di động trên khung gầm có bánh xe. Ngoài ra, cần phải chú ý đến việc: sau sự sụp đổ của Liên Xô, hóa ra tổ hợp này đã được chế tạo ở "nước ngoài" - Ukraina, mà quốc gia này đang đi theo đường lối thân phương Tây. Do đó, việc sử dụng các đoàn tàu này trong Lực lượng Vũ trang Nga là không thể chấp nhận được. 

Trong cuộc phỏng vấn của Sputnik, tiến sĩ Vladimir Evseev, chuyên gia trong lĩnh vực vũ khí chiến lược, giải thích tại sao Nga không còn sử dụng các đoàn tàu BZhRK Molodets:

"Đoàn tàu này đã có tên lửa quá lớn và nặng, kích thước của quả tên lửa không vừa với toa tàu tiêu chuẩn. Đây là một nhược điểm nghiêm trọng. Mỗi đợt phóng tên lửa RT-23UTTKh làm cho đường ray bị biến dạng, đoạn đường bị sụt lún có độ sâu 1,5 mét có thể khiến đoàn tàu trật đường ray. Các tuyến đường phải được củng cố, và các đoàn tàu Molodets có thể bị phát hiện tương đối dễ dàng theo các đoạn đường đã được củng cố thêm. Tất cả điều này làm giảm đáng kể hiệu quả của BZhRK, vô hiệu hóa lợi thế chính của đoàn tàu hạt nhân - khó bị phát hiện".

Cần phải nói thêm rằng, đoàn tàu BZhRK "Molodets" nặng đến nỗi nó bị đẩy bởi ba đầu máy xe lửa. Điều này cũng có thể "lọt vào mắt xanh", vì ... ba đầu máy rõ ràng là "quá mức"!

Dự án Barguzin

Tuy nhiên, vào cuối những năm 2000 đầu những năm 2010, Nga đã thông báo về sự hồi sinh có thể của tổ hợp tên lửa chiến lược đường sắt di động, nhưng, dự án này sẽ được phát triển trong nước với các giải pháp công nghệ mới. Với dự án này Nga đáp trả mối đe dọa của chương trình Mỹ “tấn công toàn cầu tức thời”. Dự án được đặt tên "Barguzin". Đoàn tàu hạt nhân sẽ được trang bị các phiên bản sửa đổi của tên lửa đạn đạo xuyên lục địa (ICBM) RS-24 Yars (tên mã NATO - SS-27 Mod.2). Tuy nhiên, vào cuối năm 2017, ban lãnh đạo chính trị quân sự của Liên bang Nga đã quyết định "đóng băng" dự án này. 

Chuyên gia Vladimir Evseev cho rằng, Nga chưa đặt dấu chấm hết cho dự án BZhRK:

“Việc triển khai Barguzin sẽ là một phản ứng hiệu quả đối với mối đe dọa chiến lược do việc phát triển mạng lưới căn cứ quân sự NATO gần biên giới Nga. Tôi cho rằng, giới lãnh đạo Nga đã mong Mỹ cùng gia hạn Hiệp ước START-3 được ký kết vào năm 2010 tại Prague. Nhưng bây giờ hầu như không thể hy vọng vào việc gia hạn hiệp ước này. Tổ hợp phóng tên lửa trên tàu hỏa Barguzin vượt trội đáng kể so với tổ hợp “Molodets” thế hệ trước đó về độ chính xác và tầm bắn, cũng như về những đặc điểm khác. Nhờ tên lửa "nhẹ" có kích thước vừa với toa xe tiêu chuẩn, Barguzin có thể phóng tên lửa trên bất kỳ đoạn đường sắt nào. Nếu cần thiết, BZhRK Barguzin có thể giáng đòn trả đũa hiệu quả hơn các tổ hợp mặt đất. Đây là "con át chủ bài" mà Nga có thể sử dụng nếu tình hình trở nên trầm trọng hơn. Và Mỹ nhận thức rõ điều này. Theo ước tính của tôi, Nga sẽ mất khoảng 3-5 năm để tạo ra nguyên mẫu tên lửa, thực hiện các đợt phóng thử nghiệm và chế tạo các hệ thống khác nhau. Đây là khoảng thời gian rất ngắn”, - chuyên gia cho biết.