Vì sao Nike chọn Việt Nam làm “công xưởng” lớn nhất thế giới?

© Ảnh : Trần Việt - TTXVNNăm 2021, xuất, nhập khẩu đạt gần 670 tỷ USD
Năm 2021, xuất, nhập khẩu đạt gần 670 tỷ USD - Sputnik Việt Nam, 1920, 15.01.2022
Đăng ký
Với nhiều điểm “thiên thời, địa lợi”, Việt Nam hiện đã trở thành nước gia công, sản xuất da giày lớn nhất của Nike. Vì sao ông lớn thế giới này rời bỏ Trung Quốc để đến với Việt Nam?
Tuy vậy, do một số hạn chế về năng lực mà nhiều doanh nghiệp Việt Nam vẫn chưa tham gia được vào chuỗi cung ứng nguyên phụ liệu cho Nike. Điều này đòi hỏi một lộ trình với những giải pháp căn cơ để nâng cao năng lực đáp ứng chuỗi cung ứng của doanh nghiệp Việt Nam.

Không phải Trung Quốc, Việt Nam đã trở thành 'công xưởng' của Nike

Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Da - giày và túi xách Việt Nam Phan Thị Thanh Xuân cho biết, với hơn 50% sản lượng giày được gia công, sản xuất tại Việt Nam, Nike đã đưa Việt Nam trở thành nước gia công, sản xuất da giày lớn nhất của hãng.
Thậm chí, thương hiệu giày thể thao hàng đầu thế giới còn sẵn sàng tăng thêm đơn hàng nếu Việt Nam vẫn có dư địa để phát triển.
Theo bà Xuân, việc Nike gia công và xuất khẩu từ Việt Nam với tỉ trọng lớn và ngày càng tăng đã giúp tạo ra việc làm cho khoảng 300.000 lao động. Hiện kim ngạch xuất khẩu giày Nike chiếm khoảng 30% kim ngạch xuất khẩu giày dép của Việt Nam.
Lý giải về việc Nike chọn Việt Nam là "công xưởng" gia công, sản xuất giày của hãng, bà Xuân cho biết trên Tuổi trẻ rằng, Việt Nam sở hữu nhiều lợi thế trong ngành xuất khẩu giày dép, chỉ sau Trung Quốc.
Made in Vietnam - Sputnik Việt Nam, 1920, 10.01.2022
Việt Nam thành trung tâm sản xuất mới của thế giới, Trung Quốc có lý do để lo sợ
Cụ thể, Việt Nam có sự đầu tư tốt cho hệ thống nhà máy sản xuất, cũng như chi phí lao động ở mức cạnh tranh cao. Bên cạnh đó, thời gian gần đây, thị hiếu của người tiêu dùng, đặc biệt là người Mỹ ngày càng ưa chuộng những sản phẩm giày "made in Vietnam". Điều này đã góp phần làm cho sản xuất giày dép của Việt Nam tăng trưởng tốt.
Bất chấp những khó khăn do dịch Covid-19 mang lại, tỉ trọng gia công, xuất khẩu giày Nike tại Việt Nam vẫn duy trì mức tăng trưởng tốt trong năm 2020 và 2021. Làn sóng dịch thứ 4 phần lớn chỉ ảnh hưởng đến sản xuất trong quý 3, các quý 1 và quý 2 vẫn có đà tăng ổn định. Nhiều đơn hàng đã trở lại ngay sau khi Việt Nam kiểm soát được dịch bệnh.
Bà Xuân cho biết, mỗi năm nước Mỹ nhập khẩu khoảng 1,8 tỉ đôi giày. Trong khi đó, Việt Nam xuất vào thị trường này trên 300 triệu đôi, phần lớn là giày thể thao của các thương hiệu lớn, đặc biệt là Nike.
Trong năm 2021, xuất khẩu giày dép Việt Nam sang Mỹ vẫn tăng trưởng dù dịch Covid-19 diễn biến phức tạp. Sau khi các đơn hàng được khôi phục lại, thị trường Mỹ đã cho thấy sự phục hồi rất tốt.
Những tín hiệu này là rất đáng khích lệ, bởi Việt Nam vẫn chưa có hiệp định để hưởng thuế quan ưu đãi với Mỹ, mà ưu đãi thuế chủ yếu là thuế tối huệ quốc (MFN).
Ở hiện tại, Trung Quốc vẫn giữ vị trí số 1 về xuất khẩu giày dép vào Mỹ, trong khi Việt Nam đứng thứ 2. Tuy vậy, đã có sự thay đổi trong vài năm gần đây khi xuất khẩu giày dép của Trung Quốc vào Hoa Kỳ chững lại, trong khi tỉ trọng, kim ngạch và sản lượng xuất khẩu giày dép của Việt Nam vào Mỹ lại tăng lên.

Làm gì để Nike tiếp tục làm ăn lâu dài ở Việt Nam?

Nói về triển vọng tăng đơn hàng của Nike tại Việt Nam, bà Xuân cho biết nhu cầu này là có nhưng còn tùy vào dư địa và khả năng sản xuất.
Hiện tại, vấn đề thiếu lao động và tăng chi phí đang là điều đáng quan tâm và lo ngại, cần phải có thêm thời gian để phục hồi sau đại dịch.
Có thể những doanh nghiệp ổn định sản xuất, có cơ sở sản xuất đầu tư tốt không bị ảnh hưởng nhiều, nhưng các doanh nghiệp bị thiếu lao động, không giữ được lao động do dịch bệnh sẽ khó đáp ứng đơn hàng hơn.
Ngoài ra, chi phí logistics tăng cũng là một trở ngại cho các doanh nghiệp. Điều này ảnh hưởng nhiều đến việc xuất khẩu sang thị trường Bắc Mỹ. Vì thế, các nhãn hàng có xu hướng dịch chuyển về gần thị trường tiêu thụ để giảm rủi ro về logistics.
Bà Xuân cho biết, các sản phẩm Nike có tỉ lệ nội địa hóa khá cao ở Việt Nam, do Việt Nam chủ động được các nguyên phụ liệu như mũ giày, đế giày. Trừ các dòng sản phẩm mới, còn lại tỷ lệ nội địa hóa với giày thể thao có thể đến 55-70%.
Tuy nhiên, các đơn vị sản xuất nguyên phụ liệu cho Nike lại chủ yếu là các doanh nghiệp FDI. Trong khi đó, doanh nghiệp Việt Nam lại rất hạn chế do còn kém về năng lực.
Khu công nghiệp Thăng Long, huyện Bình Xuyên, tỉnh Vĩnh Phúc. Năm 2021, tỉnh Vĩnh Phúc thu hút mới 8 dự án đầu tư hạ tầng - Sputnik Việt Nam, 1920, 07.01.2022
Trung Quốc lo lắng khi Việt Nam trở thành “miền đất hứa” của Nike và Adidas
Như vậy, để tăng tỉ lệ nội địa hóa, doanh nghiệp Việt Nam phải tham gia được vào chuỗi cung ứng. Điều này đòi hỏi phải có lộ trình.
Chia sẻ giải pháp để nâng cao giá trị gia tăng, năng lực đáp ứng chuỗi cung ứng của doanh nghiệp Việt Nam, bà Xuân cho biết phần lớn hệ thống sản xuất ngành da giày Việt Nam tập trung nhiều ở khu vực phía Nam, trong khi phía Bắc có Hải Phòng và Hải Dương. Những vùng này đã không còn dư địa nữa.
Do vậy, cần nghiên cứu, có chiến lược tập trung và phát triển những vùng có lợi thế. Ví dụ như dịch chuyển ra miền Trung, các vùng trung du là những nơi có lợi thế về lao động.
Cần hoạch định và xây dựng chính sách thu hút đầu tư vào vùng này, đi kèm với nâng cao hệ thống cơ sở hạ tầng, logistics. Để làm tốt xuất khẩu rất cần hạ tầng đồng bộ như cảng biển, hệ thống đường bộ tốt để lưu thông...
Bên cạnh đó, cần rà soát những chính sách hạn chế sự phát triển của các ngành xuất khẩu, cải cách thủ tục hành chính, đặc biệt là hệ thống hải quan để thúc đẩy xuất khẩu tốt hơn.
Ngoài ra, cần có chiến lược phát triển tốt hơn về đầu tư nguyên phụ liệu để doanh nghiệp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh, tham gia chuỗi cung ứng.
Cũng theo chuyên gia, cần ban hành chính sách thuế, thu hút tín dụng để phát triển cụm công nghiệp, khu công nghiệp nhằm thu hút FDI.

Yếu tố thu hút FDI của Việt Nam là gì?

Vừa qua, VinaCapital có đánh giá những yếu tố chính làm nên thành công của Việt Nam trong việc thu hút FDI.
Ông Michael Kokalari, chuyên gia kinh tế trưởng của VinaCapital cho rằng dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) sẽ tiếp tục chảy mạnh vào Việt Nam trong năm 2022.
Cơ sở cho nhận định này chính là việc giới đầu tư, lãnh đạo doanh nghiệp từ Nhật Bản, Hàn Quốc và nhiều nước trên thế giới sẽ đến Việt Nam dễ dàng hơn khi các hạn chế đi lại được nới lỏng nhờ kiểm soát tốt dịch Covid-19.
Năm 2020, FDI của Việt Nam chỉ giảm khoảng 2% (xuống 20 tỷ USD) mặc dù FDI toàn cầu giảm khoảng 40%. Năm 2021, FDI chỉ giảm 1% mặc dù Việt Nam áp dụng một số biện pháp cách ly xã hội thuộc hàng “nghiêm ngặt nhất ở châu Á” trong thời gian bùng phát biến thể Delta. Tuy nhiên, bức tranh ảm đạm nhất đã qua đi.
Chuyên gia của VinaCapital nhận xét, thực tế, một số công ty nước ngoài không thể đạt được các chỉ tiêu kinh doanh do gặp khó khăn trong việc vận hành các nhà máy ở Việt Nam thời kỳ bùng phát biến thể Delta.
Cửa hàng Nike ở Bắc Kinh - Sputnik Việt Nam, 1920, 15.09.2021
Nike, Adidas, áo đấu của Cristiano Ronaldo và vị thế kinh tế Việt Nam
Tuy nhiên, các công ty gặp khó khăn nhất lại là những công ty sản xuất các sản phẩm có giá trị gia tăng thấp, như hàng may mặc, giày dép và đồ nội thất. Ở chiều ngược lại, những công ty sản xuất các sản phẩm công nghệ với tỷ suất lợi nhuận cao lại có thể điều chỉnh, thích ứng dễ dàng hơn. Một số công ty cho nhân viên mình làm việc tại nhà, tại khách sạn trong thời gian cách ly xã hội.
“Các doanh nghiệp sản xuất các sản phẩm có giá trị gia cao vẫn nhiệt tình đầu tư vào Việt Nam, tăng các khoản đầu tư hiện có của họ”, ông Kokalari nói.
Chuyên gia dẫn chứng, LG Display công bố kế hoạch đầu tư 2,2 tỷ USD vào năm 2021. Samsung tuyên bố sẽ tăng 50% năng lực sản xuất thiết bị tại Việt Nam. Toshiba sẽ chuyển toàn bộ sản xuất thiết bị điện tử ở Trung Quốc sang Việt Nam và Nhật Bản. Hay tới đây có thể sẽ là cả Apple và các đối tác lớn của hàng công nghệ khổng lồ thế giới này nữa.
Nghiên cứu của các chuyên gia từ VinaCapital cũng cho biết, khả năng phục hồi dòng vốn FDI của Việt Nam bắt nguồn từ ba yếu tố chính.
Thứ nhất, công nhân ở Việt Nam có tiền lương thấp hơn khoảng 2/3 so với Trung Quốc, nhưng chất lượng lao động lại tương đương, theo khảo sát của Tổ chức Xúc tiến thương mại Nhật Bản (JETRO) và một số tổ chức khác.
Thứ hai, Việt Nam có vị trí địa lý gần với chuỗi cung ứng của châu Á (Trung Quốc), đặc biệt là trong ngành công nghệ cao.
Thứ ba, Nhật Bản và Hàn Quốc đang đối mặt với các vấn đề cơ cấu, buộc phải đầu tư ra nước ngoài, mà Việt Nam được xem là điểm đến đầu tư hấp dẫn của doanh nghiệp hai nước này.
Ông Kokalari nhận định, Nhật Bản và Hàn Quốc đều đối mặt với "tình trạng đình trệ kéo dài". Nguyên nhân chủ yếu là do dân số suy giảm. Dân số của Nhật Bản bắt đầu suy giảm nghiêm trọng những năm 90 của thế kỷ trước.
“Người dân Nhật Bản tìm cách xoay sở trước triển vọng kinh tế xấu đi bằng việc đầu tư mạnh mẽ vào khu vực Đông Nam Á”, chuyên gia nói.
Cùng với đó, tình trạng về dân số chưa thể cải thiện trong tương lai gần, vì vậy các công ty Nhật Bản sẽ tiếp tục đầu tư ra nước ngoài trong nhiều năm tới.
“Theo khảo sát năm 2021 của Deloitte về các nhà đầu tư Nhật Bản, Việt Nam là quốc gia hấp dẫn nhất để các công ty nước này đầu tư vào”, ông Michael Kokalari nhắc lại.
Ở Hàn Quốc, ấn đề dân số thậm chí còn nghiêm trọng hơn. Quốc gia này có tỷ lệ sinh thấp nhất trên thế giới và dân số của nước này có tốc độ già hóa nhanh hơn so với Nhật Bản.

“Dòng vốn đầu tư vì thế sẽ tiếp tục tràn vào Việt Nam trong nhiều năm tới”, chuyên gia kinh tế trưởng của VinaCapital khẳng định.

Mỹ không trừng phạt Việt Nam củng cố niềm tin giới đầu tư

Ngoài ba yếu tố chính này, việc ngày càng có nhiều tập đoàn đa quốc gia tìm cách đa dạng hóa hoạt động sản xuất bên ngoài Trung Quốc cũng góp phần làm tăng sức hút đầu tư của Việt Nam.
“Các yếu tố trên giải thích lý do tại sao dòng vốn FDI của Việt Nam vẫn giữ ổn định hai năm qua”, ông Michael Kokalari nêu rõ.
Bên cạnh đó, còn có 3 điểm nhấn chính trong năm 2021 cũng sẽ hỗ trợ dòng vốn trong năm nay.
Samsung - Sputnik Việt Nam, 1920, 02.03.2020
Samsung chọn Việt Nam: Sẽ có Trung tâm R&D lớn nhất Đông Nam Á tại Hà Nội
Thứ nhất, Bộ Tài chính Mỹ và Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đạt được thỏa thuận vào tháng 7/2021 trong việc loại bỏ Việt Nam trong danh sách các nước thao túng tiền tệ (như Sputnik đề cập trong loạt bài trước đó).
“Điều này giúp các công ty đa quốc gia tự tin hơn khi đầu tư vào Việt Nam”, chuyên gia chỉ rõ.
Thứ hai, Chính phủ Việt Nam thành công duy trì sự cân bằng giữa việc đảm bảo sức khỏe cộng đồng cùng với việc phát triển kinh tế. Chiến lược sống chung với Covid-19 đem lại niềm tin cho các công ty nước ngoài.
Cuối cùng, việc Tập đoàn LEGO thông báo đầu tư 1 tỷ USD để xây dựng một trong những nhà máy lớn nhất của Công ty tại Việt Nam cũng sẽ kích thích thêm dòng vốn FDI vào Việt Nam trong tương lai.
Tin thời sự
0
Để tham gia thảo luận
hãy kích hoạt hoặc đăng ký
loader
Phòng chat
Заголовок открываемого материала