Nhà máy lọc dầu lớn nhất Việt Nam: ưu đãi lắm, thua lỗ nhiều

© Ảnh : Lọc hóa dầu Nghi SơnNhà máy Lọc dầu Nghi Sơn
Nhà máy Lọc dầu Nghi Sơn - Sputnik Việt Nam, 1920, 27.02.2022
Đăng ký
Với tổng vốn đầu tư 9 tỷ USD, Nhà máy Lọc dầu Nghi Sơn là nhà máy có công suất lớn nhất nước, gần gấp đôi Lọc dầu Dung Quất. Doanh nghiệp này được PVN bao tiêu toàn bộ, hưởng nhiều ưu đãi về thuế nhưng vẫn thua lỗ liên tục trong thời gian qua.
Theo các chuyên gia, Lọc dầu Nghi Sơn chưa đảm bảo hoàn thành nghĩa vụ cấp hàng theo hợp đồng đã ký với các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu trên thị trường.

Nhiều ưu đãi cho Lọc dầu Nghi Sơn

Kể từ giữa tháng 1, Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn đã phải giảm công suất do thiếu tiền nhập nguyên liệu. Bộ Công Thương cho rằng, đây là nguyên nhân chính dẫn đến sự khan hiếm nguồn cung xăng dầu trong nước thời gian qua.
Tháng 4/2008, Dự án trong khu kinh tế mở Nghi Sơn (Tĩnh Gia, Thanh Hoá) được phê duyệt với công suất giai đoạn 1 là 200.000 thùng dầu thô một ngày, tương đương 10 triệu tấn mỗi năm, gần gấp đôi Lọc dầu Dung Quất (Quảng Ngãi).
Giá xăng tiếp tục tăng cao kỷ lục trong đợt điều chỉnh giá ngày 21/2/2022 - Sputnik Việt Nam, 1920, 22.02.2022
Bộ Công Thương ra tay ‘gỡ rối’ tình hình giá xăng dầu trong nước
Công ty TNHH Lọc hóa dầu Nghi Sơn có tổng mức đầu tư 9 tỷ USD, vốn điều lệ hơn 2,4 tỷ USD, còn lại là vay ngân hàng và các bên góp vốn. Tập đoàn Dầu khí quốc gia Việt Nam (PVN) là đại diện góp vốn của Việt Nam, với số vốn góp chiếm 25,1%. Còn lại là của các đối tác nước ngoài gồm Công ty Dầu khí Quốc tế Kuwait KPI của Kuwait, Công ty Idemitsu và Công ty Hóa chất Mitsui của Nhật.
Nhà máy này được hưởng một loạt các ưu đãi về thuế, được bao tiêu sản phẩm. Khi đi vào hoạt động, Lọc dầu Nghi Sơn được giảm một nửa thuế thu nhập doanh nghiệp, nghĩa là chỉ phải đóng 10% trong 70 năm; miễn thuế 4 năm đầu tiên có thu nhập chịu thuế và giảm tiếp 50% trong 9 năm tiếp theo.
PVN bao tiêu toàn bộ sản phẩm của Lọc dầu Nghi Sơn trong thời gian 15 năm, với giá mua buôn tương đương giá nhập khẩu cùng thời điểm cộng với ưu đãi thuế nhập khẩu 3-5-7% (thêm 3% với các sản phẩm hoá dầu, 5% với khí hóa lỏng LNG và 7% với các sản phẩm xăng dầu).
Trong vòng 10 năm (đến năm 2028), nếu Việt Nam áp dụng chính sách giảm thuế nhập khẩu xuống thấp hơn mức ưu đãi kể trên, PVN sẽ phải bù lại cho Lọc dầu Nghi Sơn số tiền chênh lệch này.
Trước khi nhà máy vận hành, những cam kết ưu đãi cho Lọc dầu Nghi Sơn đã nhận được nhiều ý kiến trái chiều rằng chúng sẽ gây thua thiệt cho ngân sách nhà nước.
Trong báo của mình, PVN từng bày tỏ lo lắng sẽ phải bù lỗ hàng tỷ USD khi nhà máy vận hành thương mại. Do bao tiêu sản phẩm, con số bù lỗ ước khoảng 1,5-2 tỷ USD trong 10 năm (ứng với kịch bản giá dầu 45 USD và 70 USD một thùng). Khi giá dầu thế giới càng tăng, khoản bù lỗ của PVN càng lớn.
Đó là chưa tính khoản thanh toán mà PVN phải trả cho chênh lệch thuế nhập khẩu với các sản phẩm xăng dầu của Nghi Sơn. Theo tính toán, con số này có thể lên tới hàng chục nghìn tỷ đồng do các loại thuế nhập khẩu xăng, dầu giảm nhanh về 0% theo các hiệp định thương mại tự do mà Việt Nam đã ký.
Ví dụ, theo Hiệp định hàng hoá ASEAN (ATIGA), thuế nhập khẩu với dầu diesel và dầu madut giảm về 0% từ năm 2016; thuế với xăng giảm xuống 5% từ năm 2023 và về 0% từ năm 2024.
Theo Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Hàn Quốc (VKFTA), thuế nhập khẩu dầu diesel giảm về 0% từ năm 2018, còn thuế nhập dầu madut bằng 0% từ năm 2016.
Theo chuyên gia, vào thời điểm diễn ra đàm phán cho dự án này, Việt Nam ở thế cần phải tìm nguồn cung dầu thô thay thế dần, nhằm đảm bảo an ninh năng lượng, tránh phụ thuộc 100% vào nhập khẩu như giai đoạn năm 2000. Thêm nữa, nguồn dầu thô từ mỏ dầu lớn nhất cả nước là Bạch Hổ cũng đang dần cạn kiệt.
Hệ thống cửa hàng xăng dầu trực thuộc và đại lý của Công ty Cổ phần Xăng dầu Tín Nghĩa bị lỗ từ 700-800 đồng/lít xăng cho sản lượng bán ra trên thị trường, nhưng vẫn cam kết đảm bảo cung ứng xăng dầu phục vụ cho sản xuất và tiêu dùng - Sputnik Việt Nam, 1920, 21.02.2022
Bộ Tài chính nói giá xăng Việt Nam rẻ so với thế giới, sắp đấu giá lô xăng dự trữ quốc gia

Trách nhiệm của các bên

Sau khi vận hành thương mại 3 năm, tình hình sản xuất kinh doanh của Lọc dầu Nghi Sơn không khởi sắc. Theo số liệu Bộ Công Thương, nhà máy này đã lỗ luỹ kế 3,3 tỷ USD từ năm 2018 đến nay, trong khi khoản nợ nguyên liệu cũng lên tới 2,8 tỷ USD. Chính vì thế, nhà máy khó có thể đảm bảo vận hành một cách bình thường.
Cũng vì khó khăn tài chính mà nhà máy phải giảm công suất xuống 80% từ cuối tháng 1/2022, do thiếu tiền nhập nguyên liệu dầu thô về sản xuất.
Tuy nhiên, theo PVN, khó khăn về tài chính của nhà máy Nghi Sơn còn có nguyên nhân từ công tác quản trị do phía nước ngoài điều hành. Với vốn sở hữu chỉ 25,1%, PVN không có quyền quyết định các vấn đề liên quan tới hoạt động, điều hành quản trị nhà máy này.
Trên danh nghĩa nước chủ nhà, PVN đã làm đầy đủ nghĩa vụ theo cam kết và đã liên tục có nhiều văn bản, ý kiến đóng góp nhằm thúc đẩy tiến độ dự án, cải thiện công tác quản lý nhà máy.
PVN cũng đã thực hiện một số nghĩa vụ tài chính ngắn hạn cho Lọc dầu Nghi Sơn để nhà máy tiếp tục vận hành bình thường. Tuy vậy, PVN cho hay vẫn đang nỗ lực đàm phán và thống nhất phương án tái cấu trúc tổng thể để giúp nhà máy hoạt động an toàn, hiệu quả với các bên góp vốn nước ngoài.
Các chuyên gia cho rằng, cần xem lại trách nhiệm của PVN trong cung ứng xăng dầu cho thị trường. Nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu thị trường giá cả (Bộ Tài chính) Ngô Trí Long nhận định, cần rút kinh nghiệm trong đàm phán các dự án FDI liên quan tới xăng dầu, bởi đây là mặt hàng nhạy cảm, có tác động tới an ninh năng lượng quốc gia.
Theo ông Long, Lọc dầu Nghi Sơn cũng chưa đảm bảo hoàn thành nghĩa vụ cấp hàng theo hợp đồng đã ký với các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu trên thị trường.
Dầu mỏ  - Sputnik Việt Nam, 1920, 19.02.2022
Việt Nam chuẩn bị tổng thanh tra loạt doanh nghiệp đầu mối xăng dầu
"Khi thị trường có biến động mạnh về nguồn cung, giá cả thì nhà máy này lại kêu khó khăn về tài chính và giảm công suất, dừng hoạt động là điều không thể chấp nhận được", ông Long chỉ rõ.
Tương tự, Vụ trưởng Vụ thị trường trong nước (Bộ Công Thương) Trần Duy Đông cũng cho rằng, đã tới lúc cần xem lại trách nhiệm của nhà máy lọc dầu Nghi Sơn trong đảm bảo cung ứng xăng dầu, an ninh năng lượng khi mà Chính phủ, Bộ Công Thương đã hết sức tạo điều kiện và dành nhiều ưu đãi cho công ty.

Đã phục hồi 60% công suất

Để bù đắp lượng thiếu hụt từ Nghi Sơn, các doanh nghiệp đầu mối đã thúc đẩy đàm phán, tăng nhập khẩu từ các nguồn. Trong bối cảnh giá xăng dầu tăng cao, việc nhập khẩu khiến họ chịu nhiều rủi ro hơn. Đặc biệt, với các đầu mối kinh doanh nhỏ, việc nhập khẩu cũng gặp nhiều khó khăn.
Vừa qua, Lọc dầu Nghi Sơn đã được cấp tài chính ngắn hạn để duy trì sản xuất đến hết tháng 5. Dự kiến, nhà máy sẽ đạt công suất 80% vào giữa tháng 3 và đạt 100% công suất từ đầu tháng 4 tới. Trong năm 2021, nhà máy này sản xuất được 6,7 triệu m3 xăng dầu các loại, chiếm 34% sản lượng xăng dầu tiêu thụ cả nước.
Bộ Công Thương cho biết, việc giao hàng của nhà máy bị ảnh hưởng nghiêm trọng do việc giảm công suất lần này. Trong tháng 2, Nghi Sơn chỉ giao được 43% kế hoạch. Dự kiến tháng 3 tới, nhà máy sẽ cung cấp khoảng 80% so với kế hoạch theo tháng, tương đương khoảng 540.000 m3.
Tuy nhiên, cho đến nay Nghi Sơn vẫn chưa có kế hoạch giao hàng cho các thương nhân đầu mối kinh doanh vào tháng 4 và tháng 5. Sau tháng 5, khả năng duy trì sản xuất của nhà máy thậm chí còn chưa rõ ràng.
Nếu nhà máy vẫn chưa ổn định sau tháng 5, Bộ Công Thương yêu cầu 10 doanh nghiệp đầu mối tăng nhập khẩu 2,4 triệu m3 xăng, dầu trong quý II. Bên cạnh đó, nhà máy Lọc dầu Dung Quất cũng đã tăng công suất lên 105%.
Thông tin từ Nghi Sơn cho biết, tàu dầu đã cập cảng hôm 22/2 và nhà máy đã khởi động, tăng công suất hoạt động từ ngày 23/2. Hiện công suất hoạt động của nhà máy đạt khoảng 60%. Các phân xưởng đang vận hành ổn định trở lại, cơ bản đáp ứng khối lượng sản phẩm theo tiến độ.
Theo kế hoạch, cứ 10 ngày sẽ có tàu dầu cập cảng Nghi Sơn và cho đến giữa tháng 3, công suất nhà máy có thể đạt mức 80 – 90%. Dự kiến đến đầu tháng 5, nhà máy sẽ nâng công suất lên 110% thiết kế. Tỉnh Thanh Hoá cũng đã yêu cầu nhà máy phải cam kết sản xuất xăng dầu theo đúng kế hoạch.
Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn - Sputnik Việt Nam, 1920, 18.02.2022
Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam “nắn” khủng hoảng ở Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn
Tin thời sự
0
Để tham gia thảo luận
hãy kích hoạt hoặc đăng ký
loader
Phòng chat
Заголовок открываемого материала