Hết khí đốt Nga, EU quay sang Việt Nam tìm viên nén

© Sputnik / Evgeniy Epanchintsev / Chuyển đến kho ảnhViên nén gỗ
Viên nén gỗ - Sputnik Việt Nam, 1920, 31.10.2022
Đăng ký
Trong cơn khủng hoảng nhiên liệu ở châu Âu sau khi cạn nguồn cung khí đốt từ Nga, mặt hàng viên nén gỗ Việt Nam đang được các nước EU “săn lùng” với mức giá ngày càng tăng cao.
Tuy vậy, ngành sản xuất viên nén gỗ Việt Nam vẫn còn không ít rào cản phải vượt qua, bao gồm vấn đề thiếu nhiên liệu và các tiêu chuẩn khắt khe của châu Âu.

Viên nén gỗ Việt tăng trưởng mạnh

Trong 9 tháng đầu năm, kim ngạch xuất khẩu viên nén gỗ vào khoảng 530 triệu USD, tăng 76% so với cùng kỳ năm ngoái. Nếu tiếp tục duy trì tốc độ tăng trưởng này, kim ngạch xuất khẩu cả năm 2022 có thể lên đến hơn 700 triệu USD.
Các chuyên gia cho rằng, trong tương lai gần, viên nén gỗ có thể gia nhập nhóm các mặt hàng "tỷ USD" nếu vẫn giữ được “phong độ” như hiện tại.
Giám đốc Công ty CP Smart Wood Việt Nam Vũ Thanh Tùng cho hay, đến năm 2025, nhu cầu sử dụng viên nén gỗ thế giới sẽ vào khoảng 30 triệu tấn.
Từ giữa năm nay, nhiều khách hàng từ EU đã sang Việt Nam tìm kiếm nguồn cung mặt hàng này để bù đắp sự giảm sút nhiên liệu ở châu lục già sau khi cạn nguồn cung khí đốt từ Nga.
Nhà máy viên nén gỗ - Sputnik Việt Nam, 1920, 26.10.2022
Thứ không ngờ từ Việt Nam ‘cứu’ EU khỏi cơn khát khí đốt của Nga?
Trong khi đó, Tổng giám đốc Công ty CP Năng lượng sinh học Phú Tài (Bình Định) Nguyễn Thanh Phong thì xác nhận đã phải... từ chối đặt hàng từ EU. Nguyên nhân là vì công ty hiện chỉ đủ nguồn nguyên liệu để sản xuất viên nén gỗ xuất khẩu sang Nhật theo hợp đồng dài hạn đã ký kết.
Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Gỗ và lâm sản Việt nam (Viforest) Ngô Sỹ Hoài cho biết, xung đột Nga - Ukraina đã khiến nguồn cung khí đốt khan hiếm, trong khi nhu cầu sử dụng viên nén gỗ sưởi ấm trong mùa đông tại EU vẫn tiếp tục tăng mạnh.
Chia sẻ với Tuổi trẻ, ông Hoài cho rằng, viên nén gỗ cũng đáp ứng được yêu cầu giảm phát thải nên ngày càng nhiều khách hàng ở EU sang Việt Nam tìm mua, đẩy giá viên nén gỗ lên tới 200 USD/tấn, từ mốc chạm đáy dưới 100 USD/tấn trước đó.

Tiêu chuẩn khắt khe của EU

Tuy vậy, ông Hoài cho biết, EU lại rất khắt khe khi đòi hỏi truy xuất nguồn gốc nguyên liệu rất nghiêm ngặt để đảm bảo gỗ hợp pháp và chứng chỉ quản lý rừng bền vững (chủ yếu là FSC).
Điều này khiến cho xuất khẩu viên nén gỗ từ Việt Nam sang EU vẫn còn khiêm tốn dù được chào giá cao.
Theo ông Vũ Thanh Tùng, thị trường chính của Việt Nam hiện tại vẫn là Hàn Quốc và Nhật Bản. Đến nay, viên nén gỗ Việt Nam mới chỉ đáp ứng được 10 - 15% tổng nhu cầu thế giới.
Ống thép. - Sputnik Việt Nam, 1920, 29.09.2022
EU có nguy cơ bị tê liệt vì thiếu khí đốt Nga, cơ hội hiếm có của ngành thép Việt Nam
"Khó nhất là vấn đề chứng chỉ. Ngành lâm nghiệp Việt Nam đang đẩy mạnh việc áp dụng hệ thống chứng chỉ rừng Việt Nam (VFCS), nhưng thị trường EU lại ưu tiên chứng chỉ rừng FSC. Nước ta hiện mới chỉ có trên 250.000ha rừng có chứng chỉ FSC. Để các khu rừng được cấp chứng chỉ FSC sẽ mất nhiều thời gian và nguồn lực", - ông Tùng cho hay.
Chất lượng viên nén gỗ cũng là một vấn đề khác cần lưu tâm. Tiêu chuẩn của EU hiện cao hơn hàng xuất khẩu đi Nhật Bản và Hàn Quốc. Ví dụ: độ tro xuất khẩu đi thị trường Nhật Bản chỉ yêu cầu 3% nhưng tại thị trường EU, yêu cầu là dưới 1%.
Như vậy, nguyên liệu đầu vào phải rất sạch, vỏ cây phải bị loại bỏ. Doanh nghiệp thậm chí phải mất vài năm để tìm kiếm nguồn nguyên liệu có chứng chỉ.
Hiện nay, chưa doanh nghiệp nào đáp ứng được yêu cầu độ tro dưới 1%. Nhiều chủ doanh nghiệp đánh giá đây là một thách thức rất lớn, buộc phải đầu tư nhiều tiền bạc để cải thiện thiết bị và công nghệ.

Tình trạng thiếu nguyên liệu nghiêm trọng

Theo ông Hoài, nguyên liệu sản xuất viên nén là từ gỗ rừng trồng (chiếm 75 - 80%) và phế liệu của ngành công nghiệp gỗ (chiếm 20 - 25%).
Thế nhưng, viên nén gỗ hiện đang phải cạnh tranh khốc liệt với dăm gỗ. Dù giá viên nén tăng mạnh, Việt Nam cũng không thể tăng tốc xuất khẩu một cách đột ngột bởi lẽ phải cạnh tranh nguyên liệu với dăm gỗ, mặt hàng hiện có giá tương đương, trong khi quy trình chế biến xuất khẩu đơn giản hơn rất nhiều.
Ông Nguyễn Thanh Phong thì lo ngại việc các nhà máy sản xuất viên nén gỗ hoạt động không hết công suất do thiếu nguyên liệu.
“Nếu chặt cây tiêu, xoài, mít, điều... làm nguyên liệu thì rủi ro rất lớn và không bền vững”, - ông Phong đánh giá.
Vận hành thiết bị trên bờ ở Nga - Sputnik Việt Nam, 1920, 23.09.2022
‘Khát’ khí đốt Nga, EU cắt giảm sản xuất ảnh hưởng đến ngành quan trọng của Việt Nam
Ông Vũ Thanh Tùng cho biết, các doanh nghiệp Việt Nam trước đây thường tận dụng phế phẩm ngành gỗ để sản xuất viên nén. Tuy nhiên, từ cuối năm 2021, các doanh nghiệp khó xuất khẩu, thiếu đơn hàng do bị điều tra lẩn tránh thuế chống bán phá giá và chống trợ cấp.
"Câu chuyện nguyên liệu là câu chuyện dài hạn. Để phát triển bền vững và các phân khúc sản phẩm trong ngành công nghiệp gỗ không kìm hãm, thậm chí làm hại nhau, các doanh nghiệp cần có phương án đầu tư và quy hoạch vùng nguyên liệu để sản xuất", - ông Tùng chia sẻ.

Thống nhất chuẩn mực kinh doanh giữa các doanh nghiệp

Ông Tô Xuân Phúc, chuyên gia Tổ chức Forest Trends, cho rằng khi mà nguyên liệu đầu vào đang bị thiếu hụt, các doanh nghiệp phải sử dụng nguồn nguyên liệu "tạp" hơn và tìm mua nguyên liệu ở địa bàn xa hơn.
Về phần mình, ông Vũ Thanh Tùng thừa nhận, do nhu cầu và giá cả tăng cao nên các doanh nghiệp đều đua nhau sản xuất, trong khi nguồn nguyên liệu khan hiếm dẫn tới cạnh tranh nguyên liệu.
Theo ông Ngô Sỹ Hoài, sẽ là rất khó để loại bỏ sự cạnh tranh nguyên liệu giữa dăm gỗ và viên nén gỗ. Bên cạnh đó, việc cạnh tranh theo cơ chế thị trường này ở gốc độ nào đó cũng có lợi cho người dân trồng rừng.
nén gỗ  - Sputnik Việt Nam, 1920, 30.08.2022
EU “khát” viên nén gỗ vì thiếu khí đốt của Nga, Việt Nam xuất khẩu hạng 2 thế giới
"Cũng có lúc đã bàn tới việc tăng thuế xuất khẩu dăm gỗ (hiện là 2%), hoặc áp dụng "quota" xuất khẩu dăm gỗ, nhưng những phương án này đều đi ngược xu thế thị trường, xu hướng tự do hóa thương mại. Ngành viên nén gỗ buộc phải cạnh tranh giá với dăm gỗ”, - ông Hoài cho hay.
Đại diện Viforest cũng cho biết, đã thành lập Chi hội Viên nén gỗ trực thuộc Viforest. Đây là tổ chức tập hợp các doanh nghiệp thành "bó đũa" để có tiếng nói mạnh mẽ hơn trên thị trường quốc tế, tránh hiện tượng "tranh mua tranh bán", cũng như giúp tăng giá bán viên nén gỗ sản xuất tại Việt Nam.
Các nhà cung cấp gỗ Việt Nam cũng đã thảo luận và thống nhất chuẩn mực kinh doanh, cùng nói không với nguyên liệu gỗ bất hợp pháp và không bền vững, đồng thời tạo ra tình thế win-win (các bên cùng thắng).
Tin thời sự
0
Để tham gia thảo luận
hãy kích hoạt hoặc đăng ký
loader
Phòng chat
Заголовок открываемого материала