Có tương lai nào cho thủy phi cơ Ekranoplan của Nga?

Máy bay Ekranoplan sẽ rất hữu ích cho Việt Nam có tính đến độ dài của đường biển, đặc biệt là đường biển uốn lượn và địa hình là rất đa dạng, phức tạp.
Sputnik

Phương thức vận tải bằng đường biển với sự giúp đỡ của các thủy phi cơ Ekranoplan có thể trở thành hoạt động kinh doanh mang lại hiệu quả và lợi nhuận cao có chú ý đến sự phát triển của ngành du lịch ở Việt Nam.

Ekranoplan (máy bay hiệu ứng bề mặt) tấn công: nỗi kinh hoàng bay qua đỉnh ngọn sóng
Gần đây, Sputnik đã đưa tin về kế hoạch của Nga hồi sinh dự án thủy phi cơ ekranoplan — một loại phương tiện di chuyển kết hợp khá độc đáo giữa tàu thủy và máy bay với việc sử dụng hiệu ứng lướt gần mặt đất. Ông Viktor Chirkov, cố vấn Chủ tịch Liên hiệp tổng công ty đóng tàu (OSK), và ông Denis Manturov, Bộ trưởng Bộ Công Thương Liên bang Nga, đã cho biết về điều đó. Ngoài kế hoạch phát triển ekranoplan quân sự trong khuôn khổ "Chương trình vũ khí nhà nước LB Nga", nhiệm vụ phát triển thủy phi cơ Ekranoplan dân sự được ghi trong chương trình mục tiêu "Phát triển các thiết bị hàng hải dân dụng".

Dưới thời Liên Xô vào những năm 1960 — 1980 các kỹ sư đã phát triển khá tích cực Ekranoplan quân sự và đã vượt trước các quốc gia khác với ngành đóng tàu và chế tạo máy bay phát triển cao. Sau sự sụp đổ của Liên Xô, dự án này đã bị ngừng. Tuy nhiên, các chuyên gia đã duy trì những phát minh kỹ thuật và công nghệ cho thiết bị này, và các hoạt động đã tiếp tục trong khuôn khổ Hiệp hội Ekranoplan được thành lập ở Nga và tại Cục Thiết kế Trung ương Nga mang tên Alekseev (Rostislav Alekseev (1916-1980) — nhà đóng tàu nổi tiếng của Liên Xô, người tạo ra các tàu cánh ngầm chở khách "Raketa", "Meteor", "Kometa" và máy bay ekranoplan quân sự — ed.).

Nga bắt đầu phát triển tên lửa trên ekranoplan
Vậy, có tương lai nào cho Ekranoplan? Thủy phi cơ có thể đóng vai trò nào trong cuộc chiến hiện đại trên biển? Sputnik yêu cầu một trong những chuyên gia Nga có thẩm quyền trong lĩnh vực này, Chủ tịch Hiệp hội các nhà sản xuất Ekranoplan, Yury Varakosov bình luận về vấn đề này.

Ông Yuri Varakosov nói: "Có nhiều ý kiến ​​về vấn đề này đôi khi mâu thuẫn nhau. Một mặt, trên báo chí có những bài phân tích lập luận rằng việc phát triển loại thiết bị này là cần thiết và đầy hứa hẹn. Mặt khác, một số nhà thiết kế đóng tàu giàu kinh nghiệm, ví dụ như các chuyên gia từ Trung tâm khoa học nhà nước Krylov, cho rằng, Ekranoplan không thể đóng vai trò nào và không giữ được chỗ đứng trong cơ cấu Hải quân. Tuy nhiên, các chuyên gia quân sự sẽ đưa ra quyết định cuối cùng về điều đó. Tôi chỉ nói lên ý kiến ​​trên tư cách cựu quân nhân. Trong thời gian phục vụ ở Hải quân tôi đã có cơ hội tìm hiểu vấn đề này. Tôi cho rằng, Ekranoplan rất hứa hẹn, thiết bị này có một số lợi thế không thể chối cãi".

Còn Ekranoplan dân sự có kế hoạch nào cho tương lai? Liệu Ekranoplan có thể trở thành phương tiện vận tải thuận tiện cho các khu vực khó tiếp cận? Ở Nga có rất nhiều khu vực như vậy (phần phía Bắc bộ phận châu Âu, toàn bộ vùng Bắc Cực, Viễn Đông), và ở nước ngoài cũng có nhiều khu vực khó tiếp cận. Tuy nhiên, trên thực tế Ekranoplan không phải là con tàu hay máy bay, đây là một phương tiện vận tải rất đặc biệt. Trước khi đưa vào sử dụng thủy phi cơ Ekranoplan cần phải giải quyết một số vấn đề tổ chức, quy định pháp luật và kỹ thuật.

"Chúng tôi đã gửi đề xuất thương mại tới một số vùng của Nga giới thiệu các thông số kỹ thuật của mẫu Ekranoplan dân sự đầy hứa hẹn được tạo ra trong khuôn khổ Chương trình Mục tiêu Liên bang "Phát triển Thiết bị Hàng hải Dân dụng"(2009-2016)," — ông Yuri Varakosov nói tiếp. — Một số vùng hẻo lánh ở miền Bắc và phía Đông LB Nga rất tích cực ủng hộ sự hồi sinh của dự án thủy phi cơ Ekranoplan. Họ có nhu cầu lớn về thủy phi cơ vận tải tốc độ cao như vậy hoạt động quanh năm".

Đồng thời đang nảy sinh một số vấn đề kinh tế. Dự án phát triển một thủy phi cơ dân sự công nghệ cao phức tạp như vậy có mang lại thu nhập không? Theo ông Yuri Varakosov, dự án có thể mang lại thu nhập cao.

 "Các tính toán cho thấy rằng, ngay cả với mẫu thử nghiệm Ekranoplan Orion-20 có 30-35 chỗ ngồi (một chiếc máy bay như vậy đã được chế tạo) chi phí vận hành tính bằng giờ sánh được với tàu cánh ngầm loại Kometa.  Tàu cánh ngầm có thể chuyên chở 70 hành khách, nhưng tốc độ tối đa không vượt quá 70-80 km / h. Còn Ekranoplan di chuyển với tốc độ bay 200-220 km / h. Chúng tôi đã tính toán hiệu quả kinh tế của chiếc thủy phi cơ trên một tuyến đường bay ở phía Bắc phần châu Âu của Nga. Tàu cánh ngầm Kometa mất hơn 1 giờ để vượt qua chặng đường này, với giá vé là 2 500 rúp (38,2 đô la Mỹ hoặc xấp xỉ 886,7 nghìn đồng). Còn Ekranoplan chỉ mất 20 phút để vượt qua khoảng cách tương tự và giá vé không quá 800 rúp (12,2 đô la Mỹ hoặc xấp xỉ 283,7 nghìn đồng-Ed.). Ngoài ra, tàu cánh ngầm chỉ được sử dụng vào mùa nước "sạch" (ở Nga đây là mùa từ cuối tháng 4 đến cuối tháng 10 — ed.), còn Ekranoplan có thể hoạt động quanh năm. Do đó, thời gian hoàn vốn trung bình của tàu Kometa là 8-10 năm, trong khi đó thời gian hoàn vốn của Orion-20 không quá 5,5 năm".

Ekranoplan Orion-20

Tàu sân bay nguyên tử ekranoplan Xô-viết trông ra sao? (Ảnh)
Trong khi Nga đang phát triển những mẫu Ekranoplan mới và chúng tôi hy vọng rằng, chúng sẽ được sản xuất hàng loạt, các nước khác cũng đang thực hiện những dự án tương tư. Hoa Kỳ đang phát triển máy bay vận tải quân sự Ekranoplan với tải trọng hữu ích 1.400 tấn. Trung Quốc cũng có chương trình quốc gia Ekranoplan. Một vài năm trước đây, Việt Nam đã rất quan tâm đến dự án này của Nga. Và ông Yuri Varakosov đã làm việc trực tiếp với phía Việt Nam.

"Trong năm 2011, tôi đã đến thăm Việt Nam trong thành phần một phái đoàn. Chúng tôi đã giới thiệu những phát triển của các công ty Nga trong lĩnh vực chế tạo Ekranoplan với lãnh đạo các công ty đóng tàu và vận tải biển của Việt Nam và một số vị chỉ huy cao cấp của Hải quân Việt Nam. Chẳng bao lâu sau một phái đoàn Việt Nam đã đến Nga, và chúng tôi đã giới thiệu với các chuyên gia Việt Nam mẫu Ekranoplan dân sự thực hiện chuyến bay thử nghiệm. Kết quả của chuyến đi đã được trình lên Chính phủ nước CHXHCN Việt Nam, vấn đề đã được xem xét tại Đại hội Đảng Cộng sản Việt Nam  và thậm chí được đưa vào chương trình phát triển kinh tế quốc dân Việt Nam. Trong khuôn khổ Hiệp định Liên Chính phủ, hai bên đã thành lập Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển, và một trong những lĩnh vực hoạt động của nó là Ekranoplan. Theo tôi, kỹ thuật này sẽ rất hữu ích cho Việt Nam có tính đến độ dài của đường biển (hơn 3.400 km), đặc biệt là đường biển uốn lượn và địa hình là rất đa dạng, phức tạp. Phương thức vận tải bằng đường biển với sự giúp đỡ của các Ekranoplan có thể trở thành hoạt động kinh doanh mang lại hiệu quả và lợi nhuận cao có chú ý đến sự phát triển của ngành du lịch ở Việt Nam. Hy vọng rằng chúng tôi sẽ tích cực làm việc với các đối tác Việt Nam", — Chủ tịch Hiệp hội các nhà sản xuất Ekranoplan kết luận.

Thảo luận