Quái vật nguyên tử. Ai là người thiết kế những chiếc tàu ngầm lớn nhất trong lịch sử?

Tuần này đã diễn ra lễ kỷ niệm tròn 100 năm ngày sinh của Sergei Kovalev, một trong những nhà thiết kế tàu ngầm nổi tiếng nhất của Liên Xô.
Sputnik

Nhiều năm trong sự nghiệp, thiên tài đối đầu với đồng nghiệp từ Hoa Kỳ và kết quả các công trình của ông là những chiếc tàu ngầm độc nhất với nhiệm vụ đảm bảo an ninh chiến lược của đất nước. Dưới sự lãnh đạo của ông, đã chế tạo hơn 90 tàu mang tên lửa hạt nhân cho Hải quân. Những con tàu có tính biểu tượng nhất - trong tài liệu của Sputnik.

Tàu đạn đạo đầu tiên

Tàu ngầm hạt nhân đầu tiên, được Sergei Kovalev thiết kế là tàu ngầm hạt nhân của dự án 658. Tàu ngầm này, ngoài vũ khí ngư lôi, còn mang theo tên lửa phóng từ trên mặt nước với đầu đạn hạt nhân. Tàu ngầm dẫn đầu K-19 được đưa vào phục vụ trong Hải quân năm 1960. Ngay sau đó, tàu đã đi qua băng Bắc Cực từ vùng Murmansk đến Viễn Đông.

Các tàu ngầm của dự án thứ 658 mang theo ba tên lửa đạn đạo R-13 và được dùng cho mục tiêu tấn công vào bờ biển của đối thủ,  tấn công vào thành phố và căn cứ hải quân của địch. Để làm điều này, cần phải tiếp cận mục tiêu ở khoảng cách dưới 600 km. Do đó, các nhà thiết kế đã cố gắng làm cho tàu sân bay mang tên lửa trở thành bí mật nhất có thể. Đặc biệt, lần đầu tiên trên thế giới, tàu  đã nhận được một lớp phủ cao su hấp thụ âm thanh, cản trở hoạt động của các trạm sonar của kẻ thù. Tàu ngầm có thể bổ sung nguồn cung cấp không khí ở độ sâu kính tiềm vọng mà không nổi lên trên mặt nước, và thường  tiến hành công việc không bị chú ý ở khu vực gần bờ biển Hoa Kỳ.

Quái vật nguyên tử. Ai là người thiết kế những chiếc tàu ngầm lớn nhất trong lịch sử?

Độ sâu - lên đến 300 mét, tốc độ - lên tới 26 hải lý ở vị trí dưới nước, trên bề mặt - bảy đến tám hải lý. Thủy thủ đoàn có 104 người, khả năng hoạt động hàng hải độc lập lên tới 50 ngày. Tám tàu ​​ngầm đã được chế tạo theo dự án này và tất cả chúng đều phục vụ trong Hải quân trong hơn 20 năm, hoàn thành hàng trăm nhiệm vụ quân sự khác nhau.

Gã khổng lồ miền Bắc

Việc phát triển tàu tuần dương chiến lược tên lửa hạng nặng dự án 941 dưới tên mã “Akula” (Cá mập) do Cục thiết kế trung ương Rubin triển khai vào đầu những năm 1970. Những tàu tuần dương này là một trong những biểu tượng nổi bật nhất  trong cuộc chạy đua vũ trang và sự đối đầu của hai siêu cường quốc trong Chiến tranh Lạnh. Dự án có thể được gọi là đáp trả đích đáng của tổ hợp công nghiệp quân sự Liên Xô đối với chương trình “Cây đinh ba” của Mỹ.

Các kỹ sư tên lửa của Liên Xô đã thể hiện bằng sắt một tên lửa đạn đạo nhiên liệu rắn ba tầng R-39 với các đặc điểm cần thiết – một quả tên lửa có khả năng phóng mười đầu đạn với công suất 100 kiloton, mỗi quả đạn tới khoảng cách tới mười nghìn km. Hệ thống này có hiệu quả, nhưng cồng kềnh - tổng trọng lượng của một sản phẩm dài 16 mét gần như đạt tới 90 tấn. Đối với 20 tên lửa, phải cần tới một tàu sân bay thích hợp theo yêu cầu.

Quái vật nguyên tử. Ai là người thiết kế những chiếc tàu ngầm lớn nhất trong lịch sử?

Ngành công nghiệp quốc phòng được lệnh phát triển một tàu ngầm lớn trong một thời gian ngắn, có khả năng vận chuyển vũ khí mới và đồng thời bắn hàng loạt quả bom. Văn phòng thiết kế trung ương Rubin đã giải quyết vấn đề này chỉ trong vài năm. Một “gia đình” tàu ngầm mới được tạo ra gần như từ số 0. Kết quả nhận được là nhóm tàu ngầm lớn nhất thế giới và  trong lịch sử của toàn bộ hạm đội tàu ngầm.

"Akula" – là tàu ngầm đa thân. Năm thân tàu bằng titan chắc chắn được đặt trong một thân thép nhẹ thông thường. Hơn nữa, hai khoang tàu chính được đặt song song. Có 19 khoang trên tàu. Hai mươi trục tên lửa đạn đạo được đặt ở phía trước của buồng lái giữa hai khoang tàu chính. "Cá mập" có thể “ngoạm” cả ngư lôi - trong tàu được trang bị 6 bệ phóng ngư lôi 533 mm.

Kích thước của "Cá mập" rất ấn tượng: lượng giãn nước - khoảng 50 nghìn tấn, lớn gấp hai lần so với hầu hết các tàu ngầm hiện đại. Chiều dài - 172 mét, chiều rộng - hơn 23 mét. Chưa từng có tàu ngầm lớn như vậy trong biên chế Hải quân. Để chúng có thể được đặt tại các cảng, các nhà thiết kế đã trang bị cho Akula thêm các thùng tải trọng phụ tăng thêm sức nổi. Ngoài ra, cần đòi hỏi cơ sở hạ tầng phức tạp để vận chuyển và nạp tên lửa đạn đạo hạng nặng.

Quái vật nguyên tử. Ai là người thiết kế những chiếc tàu ngầm lớn nhất trong lịch sử?

Akula "vẫn thua kém nhiều so với các đối thủ cạnh tranh của Mỹ về tính bí mật. Tuy nhiên, chúng không bắt buộc phải lặng lẽ theo dõi  kẻ thù tiềm năng và ở gần bờ biển Hoa Kỳ.  Đối với Cá mậ , trước hết là  tàu  mang vũ khí hạt nhân, nhiệm vụ chính của nó: đảm bảo phóng thành công tên lửa chiến lược  trúng các mục tiêu được chỉ định.

Tổng cộng, Liên Xô đã chế tạo 6 tàu tuần dương dự án 941. Tất cả chúng đều được giao cho Hạm đội phương Bắc và được đặt tại Zapadnoy Litse trong thành phần của một sư đoàn được thiêt lập đặc biệt. Họ đã trang bị một đường neo cho Cá mập, phát triển hệ thống nạp tên lửa, tổ chức tổ hợp sửa chữa ven biển và thậm chí chế tạo tàu sân bay vận tải đặc biệt.

Quái vật nguyên tử. Ai là người thiết kế những chiếc tàu ngầm lớn nhất trong lịch sử?

Tuy nhiên, những con tàu này không tồn tại được lâu. Lý do cho điều này bao gồm kích thước của chúng.

Quan sát viên im lặng

Một dự án nổi tiếng khác của Sergei Kovalev là tàu ngầm hạt nhân 667BDR “Kalmar” (Con mực). Đây là một thể loại “ sức ngựa” của hạm đội tàu ngầm. Kể từ giữa những năm 1970, 14 “Kalmar” đã được chế tạo, phân phối chúng giữa Hạm đội Thái Bình Dương và  Hạm đội Bắc.

Quái vật nguyên tử. Ai là người thiết kế những chiếc tàu ngầm lớn nhất trong lịch sử?

Một trong những tính năng của tàu sân bay này là hệ thống điều khiển bắn mới. Các thủy thủ có thể phóng toàn bộ đạn của 16 tên lửa trong một loạt bắn. Khoảng thời gian giữa các lần phóng giảm đến mức tối thiểu. Hơn nữa, “Kalmar” cũng được chế tạo dưới một loại vũ khí mới - tên lửa đạn đạo lỏng R-29R với nhiều đầu đạn và đầu đạn hướng dẫn riêng. Các tàu ngầm được trang bị cánh quạt năm cánh có độ ồn thấp và hệ thống sonar mới giúp phát hiện mục tiêu ở cự ly tới 200 km.

“Kalmar”  đã thực hiện bảy chuyến hành trình liên hạm đội đơn độc dưới lớp băng ở Bắc Cực.

Quái vật nguyên tử. Ai là người thiết kế những chiếc tàu ngầm lớn nhất trong lịch sử?

“Kalmar” đã chứng minh tính hiệu quả của việc vượt biển liên hải quân - khả năng nhanh chóng, trong thời hạn ngăn nhất có thể di chuyển tàu ngầm đến đầu kia của đất nước.

Hầu hết các tàu ngầm 667BDR ngày nay đã ngừng hoạt động và tiêu hủy. Chỉ có một “Kalmar”- tàu ngầm hạt nhân Ryazan, làm nghĩa vụ quân sự trong Hạm đội Thái Bình Dương.

Những chiếc tàu này không phải là tất cả những gì Sergei Kovalev đã thiết kế. Theo các dự án của ông, 92 tàu ngầm hạt nhân đã được chế tạo. Ông đã tham gia vào việc tạo ra ba thế hệ tàu chạy bằng năng lượng hạt nhân, bao gồm các tàu ngầm thế hệ thứ tư của dự án 955 “Borey”. Sergei Nikitich qua đời vào ngày 24 tháng 2 năm 2011.

Quái vật nguyên tử. Ai là người thiết kế những chiếc tàu ngầm lớn nhất trong lịch sử?
Thảo luận