Trung Quốc đang xây dựng những “nhà máy điện ma”?

Trung Quốc tiếp tục gia tăng công suất nhiệt điện chạy than. Các nhà nghiên cứu của tổ chức quốc tế CoalSwarm rút ra kết luận này.
Sputnik

Siêu bão Mangkhut sẽ quét qua hai nhà máy điện hạt nhân Trung Quốc
Họ khẳng định rằng: trong những năm tới, tổng công suất nhiệt điện than của Trung Quốc sẽ tăng 25%. Sau khi phân tích ảnh vệ tinh, họ phát hiện ra rằng, tại nhiều nhà máy điện mà chính quyền trung ương hứa sẽ đóng băng trong hai năm qua đang xuất hiện nhiều cơ sở mới. Các chuyên gia của CoalSwarm dự đoán rằng, nếu các cơ sở mới được thấy trên ảnh vệ tinh được đưa vào vận hành thì tổng công suất nhiệt điện than của Trung Quốc sẽ tăng 25%. Theo phân tích dự báo của Wood Mackenzie, đến năm 2020, Trung Quốc sẽ đốt thêm 400 triệu tấn than — đây là tổng khối lượng xuất khẩu hàng năm của Indonesia. Sự lo ngại của các nhà môi trường là dễ hiểu: Trung Quốc đang tiêu thụ một nửa lượng than của thế giới và xả một phần tư lượng khí nhà kính của thế giới. Trung Quốc đứng vị trí số một về cả hai chỉ số này. Do đó, việc tăng thêm 25% công suất điện than sẽ gây thiệt hại lớn cho hệ sinh thái toàn cầu, CoalSwarm cảnh báo. Trong cuộc phỏng vấn với Sputnik, ông Ted Nace, giám đốc của CoalSwarm nhận định, thế giới sẽ không "đứng vững" trước sự gia tăng công suất nhiệt điện than lớn như vậy — bằng công suất của tất cả các nhà máy nhiệt điện của Hoa Kỳ.

"Việc xây dựng nhiều nhà máy điện đốt than sẽ cản trở quá trình từ bỏ than và chuyển sang sử dụng các nguồn năng lượng sạch — năng lượng mặt trời và gió. Trung Quốc là nhà sản xuất tấm pin mặt trời và máy phát điện gió lớn nhất thế giới, nhưng, những nỗ lực của Trung Quốc sẽ vô ích nếu họ đầu tư vào năng lượng than".

Trung Quốc ký hợp đồng trị giá 4,4 tỷ đô la để xây dựng nhà máy điện sử dụng than ở Ai Cập
Một số phương tiện truyền thông phương Tây giả định rằng, bằng cách này Trung Quốc vi phạm cam kết của mình đã được đưa ra trong khuôn khổ Hiệp định Paris về khí hậu. Tuy nhiên, Trung Quốc chỉ hứa rằng, mức phát thải khí nhà kính sẽ bắt đầu giảm sau năm 2030. Nói cách khác, Trung Quốc cam kết sẽ không gia tăng phát thải khí nhà kính sau năm 2030. Vì vậy, ngay cả nếu Trung Quốc gia tăng công suất điện than đến mức được ghi trong báo cáo của CoalSwarm thì điều đó không mâu thuẫn với nội dung thỏa thuận Paris.

Một số nhà phân tích cho rằng, gia tăng công suất điện than mâu thuẫn với chỉ thị của chính quyền Trung ương. Năm ngoái, Ủy ban Cải cách và Phát triển Quốc gia Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa đã đưa ra chỉ thị: đất nước nên giảm sản lượng than để giải quyết vấn đề dư thừa năng lực sản xuất trong ngành than và cải thiện tình hình môi trường. Liệu chính quyền địa phương hành động trái với hướng dẫn của chính quyền trung ương khi cho phép xây dựng những cơ sở mới? Trong cuộc phỏng vấn với Sputnik, chuyên gia Liu Ying từ Viện Nghiên cứu Tài chính Trùng Dương thuộc Đại học Nhân dân Trung Quốc, nói rằng, điều này không thể xảy ra.

 "Chính quyền địa phương không thể không tuân thủ các chỉ thị của chính quyền trung ương. Đặc biệt là bây giờ, khi Trung Quốc phát động chiến dịch bảo vệ môi trường. Chính quyền địa phương chỉ đơn giản không dám vi phạm chỉ thị của chính quyền trung ương. Trong điều kiện kiểm soát chặt chẽ, không ai có thể tùy ý gia tăng công suất nhiệt điện chạy than".

 Nhưng, các chuyên gia của CoalSwarm cho rằng, vẫn có một số trường hợp ngoại lệ. Ông Ted Nace giải thích hiện tượng này bằng ý muốn của chính quyền địa phương đảm bảo các chỉ số KPI tốt nhất.

"Ở Trung Quốc, việc xây dựng các nhà máy nhiệt điện than rất phổ biến ở cấp địa phương, vì điều này kích thích sự phát triển kinh tế. Đây là một yếu tố tích cực để các quan chức địa phương tạo ấn tượng tốt hơn bằng cách đầu tư nhiều vốn. Chính quyền địa phương có thể tiếp tục phát triển điện than, bất chấp chỉ thị của trung tâm".

Tên lửa Trường Chinh-9 sẽ giúp Trung Quốc thực hiện kế hoạch bay xa hơn vào vũ trụ
Tuy nhiên, chuyên gia Trung Quốc nói với Sputnik rằng, quan điểm này hoàn toàn sai lầm. Không thể đánh giá về tình hình trong ngành công nghiệp than Trung Quốc chỉ dựa trên ảnh vệ tinh.

Ngay cả nếu kết luận của CoalSwarm là đúng và Trung Quốc đang xây dựng những cơ sở nhiệt điện than mới thì điều này không có nghĩa là các cơ sở đó sẽ được đưa vào vận hành. Trong mấy năm liền Trung Quốc tăng trưởng kinh tế nhanh chóng bất chấp những điều kiện khách quan. Thực hành này bắt đầu được áp dụng sau cuộc khủng hoảng năm 2008. Khi đó, nhà nước đã phân bổ 4 nghìn tỷ NDT (lúc đó là 12,5% GDP) để hỗ trợ nền kinh tế. Số tiền này đã được đầu tư chủ yếu vào các dự án dài hạn xây dựng cơ sở hạ tầng và các dự án định hướng xã hội, bởi vì, theo các nhà chức trách Trung Quốc, các dự án quy mô lớn như vậy giúp phát triển kinh tế trong một thời gian dài. Kết quả là ở Trung Quốc đã xuất hiện những "thành phố ma", đô thị với gần như tất cả mọi hạ tầng cần thiết cho cuộc sống, với các tòa nhà cao tầng, đường cao tốc, trung tâm mua sắm, nhưng lại không có người ở. Ai có thể bảo đảm rằng các nhà máy điện đốt than sẽ được đưa vào hoạt động? Các chuyên gia của CoalSwarm cũng thừa nhận rằng, nhiều cơ sở trên ảnh vệ tinh không được kết nối với lưới điện của đất nước.

Thảo luận