Đây là cách Đài Bắc phản ứng với việc Biden được bầu làm Tổng thống
Trong thông điệp mừng năm mới truyền thống của mình, người đứng đầu chính quyền Đài Loan, bà Thái Anh Văn, lần này đặc biệt chú ý đến quan hệ với Trung Quốc đại lục.
Bà nói như vậy: "Chúng tôi sẵn sàng thúc đẩy đối thoại mang tính xây dựng trên nguyên tắc bình đẳng và nhân phẩm, miễn là chính quyền Bắc Kinh chân thành muốn giải quyết những khác biệt và cải thiện quan hệ qua eo biển".
Bà Thái Anh Văn nhấn mạnh trong thông điệp của mình rằng các cuộc đàm phán với Bắc Kinh có thể mang lại sự ổn định tình hình ở Vịnh Đài Loan, nơi trong những năm gần đây đã có sự tích tụ lớn của tàu chiến và máy bay từ Trung Quốc, Hoa Kỳ và Đài Loan, đồng thời chấm dứt cuộc đối đầu. Bà cũng bày tỏ hy vọng về sự trở lại dần dần các hoạt động giao lưu thường xuyên của công dân hai miền Trung Quốc (có thể nhắc lại rằng những hoạt động trao đổi khách du lịch, doanh nhân và nghệ sĩ như vậy đã dừng lại vào năm 2016).
Đâu là lý do cho lời lẽ mang tính hòa giải như vậy của lãnh đạo đảng liên tục ủng hộ một nền cộng hòa độc lập ở Đài Loan? Nguyên nhân là do sự thay đổi chủ nhân của Nhà Trắng ở Mỹ. Người Đài Loan thực sự muốn Donald Trump tiếp tục làm tổng thống Hoa Kỳ, bởi vì không có tổng thống Mỹ nào làm nhiều việc để duy trì sự độc lập của Đài Loan như Trump. Ông đích thân đàm phán qua điện thoại với bà Thái với tư cách là tổng thống của một quốc gia có chủ quyền, cho phép các bộ trưởng của ông đến thăm Đài Loan, thông qua một số luật hỗ trợ quân sự-chính trị cho chế độ hiện có ở Đài Loan, đồng ý cung cấp cho hòn đảo các loại vũ khí hiện đại, kể cả máy bay.
Ở Đài Loan, họ sợ rằng Biden sẽ không ủng hộ hòn đảo này đến mức như vậy. Chắc chắn, một số chuyên gia Đài Loan lưu ý, "vấn đề Đài Loan" luôn được Washington sử dụng để "chọc ngoáy Trung Quốc", nhưng người Mỹ đã dễ dàng phản bội người Đài Loan vào năm 1949 và 1978. Do đó, họ nghĩ ở Đài Loan, và bây giờ chính quyền mới của Mỹ có thể để người Đài Loan một mình đối mặt với các vấn đề của họ. Nhóm của Biden đã tìm thấy các nhà ngoại giao ủng hộ cuộc đối thoại giữa Đài Bắc và Bắc Kinh.
Hòa giải giữa Bắc Kinh và Đài Bắc có thể mang ý nghĩa như thế nào cho Việt Nam?
Loại bỏ đối đầu và thúc đẩy đối thoại giữa Bắc Kinh và Đài Bắc chắc chắn là một điều tốt cho quan hệ quốc tế. Đây là cách để xoa dịu căng thẳng trong khu vực.
Tuy nhiên, các quốc gia riêng lẻ, bao gồm cả Việt Nam, có thể không được hưởng lợi từ điều này. Hoàn toàn ngược lại. Trong trường hợp quan hệ giữa Bắc Kinh và Đài Bắc ấm lên, có thể cho rằng tàu chiến của CHND Trung Hoa và Hoa Kỳ sẽ rời eo biển Đài Loan (hoặc giảm sự hiện diện ở đó) là điều hợp lý. Nhưng chúng sẽ đi về đâu? Nhiều khả năng, tàu chiến sẽ di chuyển đến Biển Đông và cuộc đối đầu giữa hạm đội Trung Quốc và Mỹ sẽ tiếp tục ở đó. Điểm nóng sẽ vẫn ở ngoài khơi Việt Nam.
Trong trường hợp quan hệ giữa Bắc Kinh và Đài Bắc ấm lên, các doanh nhân Đài Loan sẽ có thể tự tin đầu tư vốn vào kinh tế của CHND Trung Hoa, đồng nghĩa với việc Việt Nam sẽ mất đi sức hấp dẫn kinh tế đối với họ.
Trong trường hợp quan hệ giữa Bắc Kinh và Đài Bắc ấm lên, dòng khách du lịch từ Trung Quốc đến Đài Loan sẽ tăng lên. Có lẽ khi đó, chính quyền Đài Loan sẽ hủy bỏ chế độ ưu đãi dành cho khách du lịch từ Đông Nam Á, vốn đã được áp dụng cách đây vài năm sau khi chính phủ Trung Quốc cấm công dân nước này đến Đài Loan.
Nhưng tất cả những điều này đều là giả định của tôi. Biden có thể tiếp tục chính sách "vấn đề Đài Loan" của Trump và sử dụng nó hơn nữa để chọc ngoáy Bắc Kinh. Và Bắc Kinh có thể không chấp nhận đề nghị của Đài Bắc. Ngày nay Trung Quốc không giống như những năm 1949 hay 1978, có nghĩa là họ có thể không chú ý nghiêm túc đến các phong trào của phe ly khai. Trung Quốc có đủ sức mạnh để kiềm chế phe ly khai cả trên biển và trên bộ.