Việt Nam cần Quỹ Phòng thủ dân sự cho những tình huống cấp bách
© Ảnh : TTXVN - Bùi Doãn Tấn
Đăng ký
Giữa hai luồng ý kiến về việc nên thành lập Quỹ Phòng thủ dân sự hay không, Thượng tướng Nguyễn Tân Cương, Tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng khẳng định, thành lập quỹ là cần thiết.
Đại diện Bộ Quốc phòng giữ quan điểm rằng, quỹ thực hiện trên nguyên tắc tự nguyện, không bắt buộc và nếu có Quỹ Phòng thủ dân sự, chúng ta sẽ giải quyết được vấn đề cấp bách, giải quyết được những vấn đề cấp thiết ngay từ đầu.
Hai luồng ý kiến về Quỹ Phòng thủ dân sự
Tại Hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách xem xét, cho ý kiến về một số vấn đề lớn còn ý kiến khác nhau đối với dự án Luật Phòng thủ dân sự chiều 6/4, đại diện cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Uỷ ban Quốc phòng và An ninh Lê Tấn Tới cho biết, có hai loại ý kiến khác nhau về Quỹ phòng thủ dân sự (Điều 41).
Ông Tới cho biết, nhóm ý kiến thứ nhất là giữ như dự thảo Luật mà Chính phủ trình vì cho rằng Quỹ thực hiện trên nguyên tắc tự nguyện, không bắt buộc.
“Hiện nay có nhiều dạng sự cố, thảm họa hiện không có nguồn quỹ để sử dụng khi xảy ra; thực tiễn qua dịch bệnh COVID-19 cho thấy rất cần có ngay nguồn lực để mua vaccine”, ông Lê Tấn Tới đề cập.
Trong khi đó, ở chiều ngược lại, nhóm ý kiến thứ hai đề nghị bỏ quy định này vì hàng năm ngân sách thường xuyên đã bố trí gồm cả nguồn dự toán ngân sách và nguồn dự phòng để thực hiện các nhiệm vụ chi như dự thảo luật, trong khi Quỹ Phòng thủ dân sự chưa làm rõ được khả năng tài chính độc lập.
Mặt khác, nhiều ý kiến cho rằng, hiệu quả của Quỹ này sẽ không cao vì khi xảy ra thiên tai sẽ cần kinh phí rất lớn, nếu để số dư ở mức nhỏ sẽ không đáp ứng được yêu cầu, nếu dư Quỹ lớn sẽ lãng phí vì không thường xuyên sử dụng…
Trước hai luồng ý kiến trái ngược, cơ quan chủ trì soạn thảo và đa số ý kiến Thường trực Uỷ ban Quốc phòng và An ninh tán thành với loại ý kiến thứ nhất, đề nghị giữ như quy định dự thảo Chính phủ trình (có chỉnh lý một số nội dung).
Tuy nhiên, do đây là vấn đề còn có ý kiến khác nhau nên Thường trực Uỷ ban thống nhất với cơ quan chủ trì soạn thảo đề nghị đại biểu cho ý kiến về 2 phương án:
Phương án 1: Giữ quy định về Quỹ và có chỉnh lý một số nội dung cho phù hợp.
Phương án 2: Quy định: “Trong trường hợp cấp bách, Thủ tướng Chính phủ thành lập quỹ theo quy định của pháp luật để quản lý, sử dụng các nguồn tài trợ, hỗ trợ, đóng tự nguyện bằng tiền, tài sản của các tổ chức, cá nhân trong nước, ngoài nước và các nguồn hợp pháp khác cho hoạt động phòng chống, khắc phục hậu quả sự cố, thảm họa”.
Đại biểu Quốc hội tỉnh Bắc Kạn Nguyễn Thị Thuỷ phát biểu
© Ảnh : TTXVN - Bùi Doãn Tấn
Tranh luận
Phát biểu ý kiến thảo luận tại phiên họp, các đại biểu Quốc hội cũng tiếp tục trình bày những luồng ý kiến khác nhau về Quỹ Phòng thủ dân sự.
Đại biểu Trần Thị Hồng Thanh (Đoàn Ninh Bình) thống nhất phương án 1 về Quỹ Phòng thủ dân sự. Theo bà Thanh, việc quy định Quỹ này để tạo cơ chế pháp lý linh hoạt, kịp thời, đáp ứng các yêu cầu cấp thiết, khắc phục hậu quả sự cố thảm họa trong những trường hợp khẩn cấp, đáp ứng yêu cầu tinh thần Nghị quyết của Bộ Chính trị, tức là phòng thủ dân sự từ sớm, từ xa.
Đồng quan điểm, đại biểu Hà Phước Thắng (TP.HCM) cũng nhất trí với phương án 1. Ông Thắng cho rằng, Quỹ ngoài ngân sách và được hình thành trên cơ sở điều tiết các quỹ ngoài ngân sách có liên quan đến hoạt động phòng thủ dân sự.
Tuy nhiên, ĐBQH đề nghị rà soát các loại quỹ tương tự như Quỹ Phòng chống thiên tai, quỹ phòng chống dịch bệnh để tránh trùng lắp, đồng thời bổ sung quy định về công khai, minh bạch trong việc triển khai thực hiện.
Trong khi đó, đại biểu Phạm Văn Hoà (Đồng Tháp) cùng một số đại biểu cho rằng, không nên thành lập Quỹ Phòng thủ dân sự.
“Thực tế cho thấy, thời gian qua có nhiều loại quỹ không hiệu quả. Nếu thành lập Quỹ Phòng thủ dân sự sẽ trùng lắp với các Quỹ phòng chống thiên tai, dịch bệnh”, ông Hoà lo ngại.
Đại biểu Nguyễn Tạo (đoàn Lâm Đồng) đề nghị chọn phương án 2. Theo đó, trong trường hợp cấp bách Thủ tướng Chính phủ thành lập quỹ theo quy định của pháp luật để quản lý, sử dụng các nguồn tài trợ, hỗ trợ đóng góp tự nguyện bằng tiền, tài sản của các tổ chức, cá nhân trong nước, ngoài nước cho hoạt động phòng, chống, khắc phục hậu quả của sự cố, thảm họa.
“Tuy nhiên, điểm then chốt là sự minh bạch, công khai và sử dụng hiệu quả của Quỹ”, ĐBQH nêu rõ.
Vì sao cần phải có Quỹ Phòng thủ dân sự?
Liên quan vấn đề này, Thượng tướng Nguyễn Tân Cương, Tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng đã giải trình, làm rõ thêm một số vấn đề mà đại biểu Quốc hội quan tâm.
Về phạm vi điều chỉnh, Thượng tướng Nguyễn Tân Cương cho biết, dự thảo Luật Phòng thủ dân sự đã phân định rõ về phạm vi điều chỉnh, bảo đảm không chồng chéo với phạm vi điều chỉnh của các luật hiện hành.
Theo tướng Cương, dự thảo Luật Phòng thủ dân sự chỉ quy định về nguyên tắc, hoạt động phòng ngừa, ứng phó, khắc phục đối với các sự cố thảm họa khi việc ứng phó, khắc phục vượt quá khả năng của lực lượng chuyên trách thuộc các bộ, ngành của địa phương.
Đồng thời, dự thảo luật chỉ quy định những nội dung chung liên quan đến hoạt động phòng thủ dân sự và một số vấn đề mới mà các luật khác chưa quy định, như: Đánh giá nguy cơ xảy ra sự cố, thảm họa để xây dựng các chiến lược, kế hoạch phòng thủ dân sự; căn cứ để xác định cấp độ phòng thủ dân sự; các biện pháp phòng thủ dân sự tương ứng với mỗi cấp độ phòng thủ dân sự mà chính quyền địa phương được phép áp dụng; hoạt động phòng thủ dân sự trên các vùng biển Việt Nam mà không thuộc phạm vi quản lý của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh; biện pháp phòng thủ dân sự trong tình trạng khẩn cấp, biện pháp phòng thủ dân sự được áp dụng trong tình trạng chiến tranh...
“Dự thảo luật đã thể chế hóa Nghị quyết số 22-NQ/TW của Bộ Chính trị về phòng thủ dân sự đến năm 2030 và những năm tiếp theo; quy định hoạt động phòng thủ dân sự được thực hiện từ sớm, từ xa, phòng là chính và từ khi chưa xảy ra sự cố, thảm họa”, Thượng tướng Nguyễn Tân Cương khẳng định.
Theo tướng Cương, một điều rất quan trọng là dự thảo luật đã quy định áp dụng Luật Phòng thủ dân sự để bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ, không chồng chéo.
“Tuy nhiên, qua ý kiến của các đại biểu, Ban soạn thảo sẽ tiếp tục nghiên cứu bổ sung một số từ ngữ vào dự luật để bảo đảm chặt chẽ hơn”, Thượng tướng lưu ý.
Quỹ phòng thủ dân sự cần thiết cho những tình huống cấp bách
Trước hai luồng ý kiến đề nghị thành lập Quỹ phòng thủ dân sự ngay từ đầu và đề nghị khi xảy ra sự cố, thảm họa mới thành lập quỹ này, Thượng tướng Nguyễn Tân Cương cũng nêu quan điểm cụ thể.
Thượng tướng Nguyễn Tân Cương cho biết, hoạt động phòng thủ dân sự có phạm vi rộng, liên quan đến nhiều lĩnh vực đời sống xã hội và xử lý các vấn đề quan trọng tầm quốc gia để bảo vệ nhân dân, cơ quan, tổ chức và nền kinh tế, như: Phòng, chống khắc phục hậu quả chiến tranh; phòng, chống khắc phục hậu quả sự cố, thảm họa, thiên tai, dịch bệnh, môi trường...
“Như vậy Quỹ này được sử dụng trong điều kiện nguồn ngân sách nhà nước không đáp ứng kịp thời, bảo đảm cho trường hợp cần thiết và khẩn trương thì có nguồn lực để thực hiện được ngay”, Thượng tướng Nguyễn Tân Cương nêu rõ.
Thượng tướng Nguyễn Tân Cương dẫn chứng, có thể thảm họa, sự cố chưa xảy ra thì khó hình dung nhưng như trong thảm họa động đất của Thổ Nhĩ Kỳ như vừa qua thì chắc chắn rằng, rất khó có thể huy động được một nguồn lực lớn để phục vụ ngay để giải quyết vấn đề.
“Khi đó, nếu có quỹ ngay từ đầu sẽ giải quyết được những vấn đề cấp bách, cấp thiết. Sau đó, khi nguồn lực nhà nước không đủ thì cần phải huy động tiếp”, Tổng Tham mưu trưởng QĐND Việt Nam nhấn mạnh.
Thượng tướng Nguyễn Tân Cương nhắc lại việc này cũng nhằm thể chế hóa Nghị quyết số 22-NQ/TW của Bộ Chính trị, phải tổ chức tốt phòng thủ dân sự từ sớm, từ xa, phòng là chính và từ khi sự cố, thảm họa chưa xảy ra.
Đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách thảo luận về dự án Luật Phòng thủ dân sự
© Ảnh : TTXVN - Bùi Doãn Tấn
Mặt khác, theo Thượng tướng Nguyễn Tân Cương, việc quy định Quỹ phòng thủ dân sự cũng không trái với các quy định về ngân sách nhà nước. Quỹ phòng thủ dân sự do Chính phủ thành lập, có nguồn thu từ các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước tự nguyện đóng góp. Trong trường hợp cấp bách thì Thủ tướng Chính phủ mới điều tiết từ các quỹ khác có liên quan đến phòng thủ dân sự. Quỹ phòng thủ dân sự độc lập với ngân sách nhà nước nhằm hỗ trợ cho các đối tượng dễ bị tổn thương và nhân dân bị thiệt hại. Quỹ này sẽ giao cho Bộ Tài chính quản lý, hướng dẫn sử dụng quỹ này để bảo đảm chặt chẽ.
“Việc thành lập quỹ là cần thiết nhằm giải quyết các vấn đề cấp bách ngay từ đầu”, Thượng tướng Nguyễn Tân Cương tái khẳng định.
