Diễn tập chung đầu tiên của ASEAN: Dời đổi địa điểm là hoàn toàn hợp lý
03:03 26.06.2023 (Đã cập nhật: 14:16 26.06.2023)
© Ảnh : Fotolia/EinBlick
Đăng ký
Cuộc diễn tập chung lần đầu tiên của hải quân các nước ASEAN là nhằm mục tiêu bảo đảm hòa bình, an ninh và ổn định, kết hợp với các hoạt động nhân đạo và không nhằm đe dọa hoặc chống lại bất cứ bên nào. Vì vậy, lập luận về việc ASEAN dời địa điểm diễn tập nhằm tránh va chạm với một hoặc một số quốc gia bên ngoài là không có căn cứ.
Theo thỏa thuận đạt được giữa các bên tại Hội nghị Tư lệnh Lực lượng Quốc phòng các nước ASEAN lần thứ 20 tổ chức ngày 7 và 8/6/2023 ở Nusa Dua, Bali, Hải quân của 10 quốc gia thành viên ASEAN tham gia cuộc tập trận chung lần đầu tiên vào tháng 9/2023. Timor Leste, thành viên tương lai của ASEAN đóng vai trò quan sát viên. Địa điểm tập trận khi đó được dự kiến là khu vực Biển Đông xung quanh quần đảo Natuna của nước chủ nhà Indonesia.
Tuy nhiên, ngày 21/6/2023, người phát ngôn quân đội Indonesia Julius Widjajono thông báo cuộc tập trận từ ngày 18/9 đến ngày 25/9/2023 sẽ rời địa điểm cuộc tập trên tới khu vực quanh đảo Batam nằm trên cửa Đông của eo biển Malacca. Bên cạnh đó, Campuchia và Myanmar cũng không trả lời thư mời tham gia cuộc họp trù bị cho diễn tập chung ngày 19/6/2023 mà không rõ lý do cụ thể.
Sputnik đã có cuộc phỏng vấn nhà phân tích các vấn đề chính trị và quân sự quốc tế Nguyễn Minh Tâm về chủ đề đang gây nhiều tranh luận này.
Không có chuyện vì ASEAN “sợ” Trung Quốc mà phải chuyển địa điểm tập trận
Sputnik: Xung quanh động thái này, dư luận đã có nhiều bình luận và bàn tán. Có người cho rằng ASEAN chuyển địa điểm diễn tập hải quân để tránh va chạm với Trung Quốc trong khi tờ Jakarta Post dẫn lời của người phát ngôn Bộ Quốc phòng Indonesia chỉ nói rằng việc chuyển địa điểm diễn tập chỉ để tránh vùng biển tranh chấp mà thôi. Cũng có dư luận cho rằng hải quân ASEAN chuyển địa điểm tập trận do sức ép từ bên ngoài. Đánh giá của ông về việc rời địa điểm cuộc tập trên tới khu vực quanh đảo Batam như thế nào?
Nhà phân tích Nguyễn Minh Tâm:
Đó chỉ là những sự suy đoán.
Thông tin với báo giới sau Hội nghị Tư lệnh Lực lượng Quốc phòng các nước ASEAN lần thứ 20, Tư lệnh quân đội Indonesia, Đô đốc Yudo Margono đã nói rõ rằng cuộc diễn tập không bao gồm hoạt động huấn luyện chiến đấu mà tập trung vào việc bảo đảm an ninh hàng hải, hoạt động cứu hộ giảm thiểu nguy cơ thảm họa thiên tai và an sinh nhân đạo với người dân sở tại; đồng thời tăng cường “tính trung tâm của ASEAN”. Việt Nam và các thành viên ASEAN đã hoàn toàn nhất trí về các mục tiêu này vì chúng hoàn toàn phù hợp với mục đích xây dựng khu vực Biển Đông thành mọt vùng biển hòa bình, ổn định, hữu nghị, hợp tác và các bên cùng có lợi.
Trên thực tế thì quan điểm của Trung Quốc về “vùng nước lịch sử” mà họ cho rằng họ có chủ quyền trong “đường lưỡi bò” đã bị Tòa Trọng tài quốc tế (PCA) bác bỏ thẳng thừng từ năm 2016 khi xét đơn khiếu kiện của Philippines đối với Trung Quốc. Các quốc gia ASEAN và cộng đồng quốc tế cũng khiên quyết bác bỏ yêu sách chủ quyền vô lý của Trung Quốc vì nó đi ngược lại công pháp quốc tế. Do đó, không có chuyện vì ASEAN “sợ” Trung Quốc mà phải chuyển địa điểm tập trận. Cũng không có chuyện một thế lực bên ngoài nào đó thúc ép các nước ASEAN phải dời địa điểm diễn tập hải quân chung tới Batam. Người phát ngôn Bộ Quốc phòng Indonesia khẳng định rằng, quyết định dời địa điểm diễn tập đã được các bên nhất trí thỏa thuận tại cuộc họp lập kế hoạch ngày 19/6/2023 là một quyết định hoàn toàn độc lập, có tính tự quyết của ASEAN.
Bảo đảm cho thành công của lần diễn tập chung đầu tiên
Sputnik: Như vậy, theo quan điểm của ông thì những lý do gì khiến Indonesia dời đổi địa điểm của cuộc diễn tập chung của hải quân các nước ASEAN và chúng có hợp lý hay không?
Nhà phân tích Nguyễn Minh Tâm:
Đối chiếu với các mục tiêu của cuộc diễn tập, chúng ta có thể thấy những điều sau đây:
Với mục tiêu bảo đảm an ninh hàng hải và cứu hộ, cứu nạn thì khu vực cửa ngõ phía Tây của eo biển Malacca là khu vực yết hầu quan trọng ra vào Biển Đông, nối thông Thái Bình Dương với Ấn Độ Dương và là nơi có một số toán cướp biển thường hoạt động hơn là khu vực Natuna vốn bình yên hơn. Do đó, cuộc diễn tập sẽ tiếp cận với thực tế rõ rệt hơn, đạt được mục tiêu bảo đảm an ninh, an toàn hàng hải cao hơn.
Với mục tiêu luyện tập cứu hộ, cứu nạn trên biển thì khu vực Batam là nơi hàng năm ít hứng chịu những trận bão nhiệt đới hơn khu vực Natuna vốn nằm trên đường đi của nhiều cơn bão. Nhất là khi mùa bão trên Biển Đông đã bắt đầu. Bên cạnh đó, đây cũng là khu vực có nền địa chất, ít có động đất. Vì vậy, chọn khu vực này để diễn tập cứu hộ giảm thiểu thiệt hại do thiên tai gây ra vừa có thể bảo đảm an toàn cho cuộc diễn tập, vừa có tính khả thi cao nếu thời tiết trên Biển Đông không thuận lợi trong những ngày diễn tập.
Với mục tiêu nhân đạo, khu vực Batam có đông cư dân Indonesia sinh sống với dân số trên dưới 1 triệu người; đồng thời là một trong ba đỉnh của “Tam giác tăng trưởng Sijori” ở miền Đông Indonesia. Ở đó, các hoạt động nhân đạo sẽ mang tính thiết thực hơn so với khu vực Natuna chỉ có hơn 100.000 dân. Như ông Julius Widjajono đã nói rõ rằng: “Vì cuộc diễn tập này không tập trung vào huấn luyện chiến đấu nên sẽ là phù hợp hơn khi nó diễn ra tại khu vực có sự tiếp xúc trực tiếp với người dân”. Hơn nữa, quần đảo Natuna không có các cảng biển lớn, chỉ có cảng Serasan là cảng nước nông, chỉ có thể sử dụng để neo đậu tàu đánh cá và tàu du lịch cỡ nhỏ. Do đó, việc bảo đảm chỗ neo đậu cho hàng chục tàu chiến cỡ lớn và trung bình không thể thực hiện được. Bên cạnh đó, công tác bảo đảm hậu cần cũng sẽ gặp nhiều khó khăn do khoảng cách khá lớn giữa Natuna với đảo Kalimantan và đất liền. Trong khi đó thì đảo Batam chỉ cách Singapore khoảng 20 hải lý, có điều kiện thuận lợi để cả Indonesia và Singapore tiến hành các hoạt động bảo đảm hậu cần, kỹ thuật cho cuộc diễn tập.
Cuối cùng, cuộc diễn tập chung lần đầu tiên của hải quân các nước ASEAN là nhằm mục tiêu bảo đảm hòa bình, an ninh và ổn định, kết hợp với các hoạt động nhân đạo và không nhằm đe dọa hoặc chống lại bất cứ bên nào. Vì vậy, lập luận về việc ASEAN dời địa điểm diễn tập nhằm tránh va chạm với một hoặc một số quốc gia bên ngoài là không có căn cứ.
Những lý do trên đây về việc dời đổi địa điểm của cuộc diễn tập chung của hải quân các nước ASEAN là hoàn toàn hợp lý để bảo đảm cho thành công của lần diễn tập chung đầu tiên này; đồng thời, cũng phù hợp với các mục tiêu mà những người đứng đầu lực lượng vũ trang các nước ASEAN đã nhất trí tại Hội nghị tháng 6 vừa qua.
Sputnik: Chân thành cảm ơn nhà phân tích Nguyễn Minh Tâm vì những thông tin quan trọng.
