Ấn Độ cần đánh bại Việt Nam trước khi muốn soán ngôi Trung Quốc
© AFP 2023 / Hoang Dinh Nam
Đăng ký
Ấn Độ tham vọng soán ngôi “công xưởng thế giới” của Trung Quốc nhưng trước hết phải thắng được Việt Nam.
Từ lâu, Việt Nam được biết đến với năng lực sản xuất các mặt hàng điện tử. Trong khi đó, Ấn Độ chỉ mới tham gia vào cuộc chơi này nên theo giới quan sát, hiện Việt Nam vẫn ở thế thượng phong.
Ấn Độ phải vượt qua Việt Nam trước khi muốn thay thế Trung Quốc
Ấn Độ muốn vươn lên trở thành nhà sản xuất hàng đầu châu Á giữa làn sóng chuyển dịch khỏi Trung Quốc thì trước hết quốc gia Nam Á này trước phải đánh bại được Việt Nam.
Các nhà phân tích tóm lược 2 vấn đề lớn nhất cần giải quyết để Ấn Độ có thể cạnh tranh sòng phẳng ngang bằng hoặc vượt qua Việt Nam là giảm thuế nhập khẩu và nâng cao hiệu quả chuỗi cung ứng.
Tuy nhiên, mối quan hệ nồng ấm của Việt Nam với Trung Quốc có thể lại được xem là một lợi thế không ngờ cho Ấn Độ.
“Nếu Ấn Độ muốn trở thành nhà sản xuất hàng đầu châu Á trong bối cảnh các công ty chuyển dịch khỏi Trung Quốc, quốc gia Nam Á trước hết cần giảm thuế và nâng cao hiệu quả chuỗi cung ứng để đánh bại Việt Nam”, - bài bình luận mới đây của CNBC nêu điều kiện.
Như đã biết, trong bối cảnh duy trì thương chiến với Trung Quốc, Mỹ quyết liệt thực đẩy chiến lược "friend-shoring" (đưa đầu tư và chuỗi cung ứng sang các nước thân thiện). Với việc nâng cấp quan hệ Hà Nội – Washington lên tầm cao nhất, cùng những lợi thế không thể phủ nhận, Việt Nam đang ngày càng trở thành mắt xích quan trọng đối với Hoa Kỳ và chuỗi cung ứng toàn cầu.
“Hoa Kỳ đã theo đuổi chương trình nghị sự “kết bạn” với các nước khi sự cạnh tranh với Trung Quốc ngày càng gia tăng. Chính quyền Biden đã khuyến khích các công ty Mỹ chuyển hoạt động sản xuất công nghệ và điện tử ra khỏi Trung Quốc sang các quốc gia thân thiện hơn, chẳng hạn như Việt Nam và Ấn Độ ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương”, - CNBC bình luận.
Mukesh Aghi, Chủ tịch kiêm CEO của Diễn đàn Đối tác Chiến lược Mỹ-Ấn , cho biết: “Cả Đảng Dân chủ và Đảng Cộng hòa đều coi Trung Quốc là một thách thức. Và mọi phòng họp ở Mỹ đều đang hỏi các CEO về chiến lược giảm thiểu rủi ro của họ trước Trung Quốc” .
Việt Nam ở thế thượng phong
Ấn Độ và Việt Nam là những lựa chọn sản xuất hấp dẫn đối với các nhà đầu tư và công ty nước ngoài, một phần do chi phí lao động thấp.
Tuy nhiên, giữa hai nước, Việt Nam vẫn là nước dẫn trước với kim ngạch xuất khẩu năm 2023 đạt tổng cộng 96,99 tỷ USD , so với mức 75,65 tỷ USD của Ấn Độ .
“Việt Nam được biết đến với năng lực sản xuất đồ điện tử. Ấn Độ mới tham gia vào cuộc chơi đó nên điều đó mang lại cho Việt Nam lợi thế cạnh tranh”, - Samir Kapadia, Giám đốc điều hành của India Index và giám đốc điều hành của Vogel Group, nhận xét.
Trong khi mối quan hệ giữa Ấn Độ với Mỹ ngày càng nồng ấm, đặc biệt là sau chuyến thăm cấp nhà nước tới Nhà Trắng của Thủ tướng Narendra Modi vào tháng 6/2023, Việt Nam đã có thỏa thuận thương mại và đầu tư với Washington từ năm 2007.
Một lợi thế quan trọng khác đối với Việt Nam là các quy định chính sách đơn giản hơn so với Ấn Độ. Theo Mukesh Aghi, quốc gia Nam Á này có “29 bang và mỗi bang có thể có chính sách khác nhau”.
Nari Viswanathan, giám đốc cấp cao về chiến lược chuỗi cung ứng tại công ty phần mềm Coupa, cho rằng Việt Nam chiếm thế thượng phong khi nói đến lợi thế kinh tế nhờ quy mô sản xuất, cũng như nguồn lao động thủ công.
Ấn Độ cũng không thua kém là bao. Các gã khổng lồ công nghệ Mỹ đang ngày càng đưa một phần chuỗi cung ứng của họ đến quốc gia Nam Á này. Tờ Financial Times đưa tin vào tháng 12 rằng Apple đã thông báo với các nhà cung cấp linh kiện rằng họ sẽ sử dụng pin từ các nhà máy ở Ấn Độ cho chiếc iPhone 16 sắp ra mắt của mình.
Ngoài ra, công ty đã cân nhắc việc mở rộng hoạt động tại Ấn Độ kể từ năm 2016, khi CEO Tim Cook đến thăm Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi. Google cũng chuẩn bị bắt đầu sản xuất điện thoại Pixel ở Ấn Độ vào quý II.
Một trở ngại đối với tham vọng trở thành trung tâm sản xuất của Ấn Độ là thuế nhập khẩu lên tới 10% đối với các sản phẩm công nghệ thông tin và truyền thông. Theo Andy Ho, Giám đốc đầu tư của VinaCapital, mức này cao hơn thuế nhập khẩu trung bình của Việt Nam khoảng 5%.
Thuế nhập khẩu của Ấn Độ nhằm bảo vệ các nhà sản xuất nội địa, nhưng việc giảm thuế này sẽ là một phần trong nỗ lực của chính phủ nhằm thu hút các công ty nước ngoài sản xuất hàng hóa trong nước.
“Năm 2024 dự kiến là năm mà Thủ tướng Modi sẽ dỡ bỏ nhiều mức thuế này, nhưng ông ấy sẽ thực hiện việc đó tập trung vào từng ngành chứ không phải theo từng quốc gia”, - Kapadia nói thêm.
Ví dụ, Ấn Độ vào tháng 1 đã giảm thuế nhập khẩu đối với một số bộ phận kim loại và nhựa được sử dụng trong sản xuất điện thoại di động từ 15% xuống 10%. Điều đó mang lại lợi ích cho các công ty như Apple và Dixon Technologies, nhà sản xuất điện thoại cho Xiaomi, Samsung và Motorola.
Theo bài đăng trên LinkedIn của Pankaj Mahindroo, Chủ tịch Hiệp hội Điện tử và Di động Ấn Độ, xuất khẩu đồ điện tử của Ấn Độ sang Mỹ đạt 6,6 tỷ USD giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 9 năm ngoái, so với mức 2,6 tỷ USD cùng kỳ năm 2022.
Tuy nhiên, ông Andy Ho của VinaCapital cảnh báo rằng việc giảm thuế nhập khẩu “không phải là lợi thế bền vững trong việc thu hút đầu tư FDI về lâu dài”.
“Điều mà các nhà đầu tư nước ngoài có xu hướng quan tâm hơn là tính dễ dàng thuận tiện trong kinh doanh - đặc biệt là sự linh hoạt trong việc thuê và sa thải công nhân - hơn là thuế và thuế quan. Đây là lợi thế lâu dài chính của Việt Nam so với Ấn Độ”, - ông Ho nói với CNBC.
Mặc dù Ấn Độ muốn trở thành một nền kinh tế phát triển vào năm 2047 nhưng cơ sở hạ tầng của nước này vẫn còn khiêm tốn, dẫn đến thời gian vận chuyển và giao hàng bằng đường bộ kéo dài.
“Một con tàu ở Singapore có thể được dỡ hàng trong 8 giờ và được đưa lên xe tải đến các nhà máy tiềm năng, nhưng con tàu tương tự ở Ấn Độ sẽ bị mắc kẹt trong một nhà kho bất kỳ trong nhiều ngày”, - Aghi cho biết.
“Trung Quốc có thể đi trước Ấn Độ 10 năm về cơ sở hạ tầng, vì vậy nước này cần nỗ lực nhiều hơn để đảm bảo cơ sở hạ tầng tiếp tục được xây dựng”, - ông nói thêm.
Ngân sách hiện nay của Ấn Độ ước tính Chính phủ liên bang sẽ chi 2,55 nghìn tỷ rupee (30,7 tỷ USD) để cải thiện hệ thống đường sắt của Ấn Độ.
“Ấn Độ đang đi đúng hướng trong việc hiện đại hóa hệ thống hậu cần để củng cố các mô hình chuỗi cung ứng theo yêu cầu cho các nhà nhập khẩu và xuất khẩu, cũng như ở tất cả các loại đường giao thông và cảng mới. Tôi nghĩ đó sẽ là ưu tiên trước khi tập trung vào tự động hóa”, - Kapadia nhận định.
Mối quan hệ nồng ấm giữa Việt Nam với Trung Quốc
Tuy nhiên, mối quan hệ nồng ấm của Việt Nam với Trung Quốc lại mang lại cho Ấn Độ một lợi thế quan trọng, Kapadia nhấn mạnh.
“Việt Nam không thể gần Trung Quốc hơn theo nhiều cách khác nhau. Và tôi nghĩ điều đó sẽ khiến các nhà quản lý chuỗi cung ứng và các doanh nghiệp Mỹ lo ngại trong 10 đến 15 năm tới”, - Kapadia lưu ý.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đến thăm Việt Nam chỉ 3 tháng sau chuyến thăm của Tổng thống Mỹ Joe Biden, ký kết các thỏa thuận với Việt Nam về nhiều lĩnh vực như cơ sở hạ tầng, thương mại và an ninh.
Theo ông Kapadia, các bên sẽ có một số tính toán chính trị liên quan đến mối quan hệ của Trung Quốc với Việt Nam và trì hoãn việc đưa ra quyết định, cho đến khi Ấn Độ có thể chứng minh rằng họ thực sự có thể cạnh tranh trong lĩnh vực sản xuất hàng điện tử.
Năm ngoái, như Sputnik đã đưa, giữa bất định và suy giảm kinh tế toàn cầu, Việt Nam vẫn thu hút hơn 36,6 tỷ USD vốn FDI, tăng 32,1% so với cùng kỳ.
Chỉ tính riêng 3 tháng đầu năm nay, Việt Nam đã hút hơn 6 tỷ USD vốn FDI, tăng hơn 13% so với cùng kỳ năm trước. Điều này khẳng định niềm tin rất lớn của nhà đầu tư vào Việt Nam.
Theo Cục trưởng Tổng cục Thống kê Nguyễn Thị Hương phát biểu tại buổi họp báo công bố số liệu kinh tế - xã hội quý đầu năm cho biết, những năm qua, dù dòng vốn đầu tư thương mại và đầu tư của thế giới rất hạn hẹp nhưng Việt Nam vẫn là điểm sáng thu hút vốn đầu tư nước ngoài, thể hiện rõ ở việc dòng vốn liên tục tăng qua các năm.
Thu hút nhiều nguồn vốn FDI và lượng khách du lịch quốc tế tăng cũng là điểm sáng đóng góp vào tăng trưởng quý 1/2024.
“Những con số thống kê đã thể hiện sự nỗ lực của Việt Nam trong việc kết nối với thế giới, khẳng định được vị thế và uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế”, - Tổng cục trưởng Nguyễn Thị Hương nhấn mạnh.
Đánh giá về tiềm năng thu hút đầu tư của Việt Nam, theo ông Vũ Tú Thành, Phó Giám đốc điều hành Hội đồng Kinh doanh Mỹ - ASEAN chia sẻ gần đây khẳng định, các doanh nghiệp Mỹ rất quan tâm đến Việt Nam, từ lĩnh vực năng lượng, bán dẫn, kinh tế số, hạ tầng, y tế, giáo dục, GTVT, khách sạn, du lịch.
“Dư địa thu hút đầu tư Mỹ còn rất lớn”, - ông Thành nói.
Theo Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Đầu tư nước ngoài GS. Nguyễn Mại, hiện Việt Nam vẫn nắm nhiều lợi thế đầu tư như chính sách thông thoáng, môi trường thuận lợi, chính trị ổn định. Cạnh đó, giới phân tích còn cho rằng, Việt Nam sở hữu lực lượng lao động giá rẻ, có trình độ, kết nối cảng biển thuận lợi và một lượng lớn các hiệp định thương mại tự do dày đặc.
“Việt Nam là con rồng mới nổi, đang dần tập trung vào các ngành có giá trị gia tăng cao hơn”, - như tờ báo Pháp Le Figaro bình luận gần đây.
