Trung Quốc xây kênh đào Bình Lục có thật sự tốt cho Việt Nam?
17:35 24.07.2023 (Đã cập nhật: 17:57 24.07.2023)
© Ảnh : 自治区交通运输厅供
Đăng ký
Kênh đào Bình Lục - công trình khổng lồ cho thấy tham vọng to lớn của Trung Quốc trong nỗi lo sợ ảnh hưởng của Mỹ ngày càng lôi kéo các nước ASEAN.
Kênh đào Bình Lục, dự án kênh đào nhân tạo lớn nhất thế giới, đang được Trung Quốc khẩn trương xây dựng để kịp đưa vào hoạt động trong năm 2026.
Khối lượng đất đá được đào để xây kênh Bình Lục lớn gấp 3 lần so với đập Tam Hiệp, đập thuỷ điện lớn nhất thế giới.
Kênh đào Bình Lục cho phép các tàu container hoặc tàu chở hàng đi từ TP. Nam Ninh đến các nước Việt Nam, Malaysia, Singapore, Indonesia và nhiều quốc gia Đông Nam Á khác trong vài tuần.
Bắc Kinh kỳ vọng công trình này sẽ giúp biến khối ASEAN, vốn đã là đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc, trở thành chìa khóa để chống lại tầm ảnh hưởng của Hoa Kỳ, theo SCMP.
Tham vọng của Trung Quốc khi xây kênh đào Bình Lục
Trung Quốc đang triển khai xây dựng dự án kênh đào nhân tạo lớn nhất thế giới, sẽ đi vào hoạt động trong năm 2026. Đây là nước đi chiến lược của Trung Quốc nhằm xích lại gần các quốc gia Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam.
Từ trước đến nay, Trung Quốc luôn coi việc xây dựng cầu đường là một trong những ưu tiên hàng đầu của mình. Hệ thống cầu đường phát triển mạnh không chỉ tạo điều kiện thuận lợi cho người dân đi lại, mà còn mang ý nghĩa chiến lược, đóng góp không nhỏ trong quá trình phát triển nền kinh tế nội địa.
Kết nối cơ sở hạ tầng được coi là một trong những ưu tiên hàng đầu, thể hiện trong Sáng kiến Vành đai và Con đường của Bắc Kinh và trong quan hệ với Ngân hàng Đầu tư Cơ sở Hạ tầng châu Á (AIIB).
6 Tháng Tư 2022, 15:17
Huang Yonghui, cố vấn cấp cao của Ủy ban Cải cách và Phát triển Quảng Tây, cho biết Trung Quốc cần mạng lưới hậu cần dày đặc hơn nữa để đảm bảo chuỗi cung ứng song phương chặt chẽ hơn, cũng như trao đổi kinh tế và thương mại, nhất là với khối ASEAN.
“Tình hình chính trường quốc tế diễn biến phức tạp đến mức các doanh nghiệp Trung Quốc đã bắt đầu phải cân nhắc xu thế hợp tác chặt chẽ hơn với các nước ASEAN”, - cố vấn Huang Yonghui lưu ý các cảng trung chuyển hiện có triển vọng hết sức tươi đẹp trong tương lai.
Từ tháng 8/2022, Trung Quốc đã chính thức khởi công xây dựng dự án kênh đào Bình Lục – kênh đào lớn nhất của nước này sau 700 năm kể từ khi kênh đào Đại Vận Hà hoàn tất. Kênh đào Bình Lục có chiều dài 135km, với trị giá dự án lên tới 72,7 tỷ NDT (10,1 tỷ USD).
Kênh đào Bình Lục bắt đầu từ hồ chứa Tây Tân ở thành phố Hoành Châu và kết thúc ở huyện Linh Sơn, thành phố Khâm Châu. Sau khi hoàn thành, đây sẽ là kênh đào nhân tạo lớn nhất thế giới nối liền sông và biển, với tổng khối lượng đào đắp hơn 339 triệu mét khối.
Không chỉ đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển khu vực biên giới phía Tây Nam của tỉnh Quảng Tây, kênh đào Lục Bình còn là minh chứng cho kỹ thuật xây dựng tiên tiến và tư duy chiến lược của Trung Quốc trong bối cảnh địa chính trị đang liên tục thay đổi.
18 Tháng Bảy 2023, 23:33
“Giá trị thực tiễn của dự án kênh đào Bình Lục rất đáng để mong đợi. Kênh đào Bình Lục sẽ giúp gắn kết chặt chẽ thị trường Trung Quốc với các quốc gia Đông Nam Á”, - Gao Zhengdong, chuyên gia tư vấn về cơ hội đầu tư ở các nước Đông Nam Á, nhận định với Thời báo Bưu điện Nam hoa buổi sáng.
Theo ước tính, sẽ có 108 triệu tấn hàng hóa được vận chuyển qua kênh đào Bình Lục vào năm 2035 và 130 triệu tấn vào năm 2050. Kênh đào cho phép các tàu container hoặc tàu chở hàng đi từ thành phố Nam Ninh đến Việt Nam, Malaysia, Singapore, Indonesia và các nước Đông Nam Á khác trong vài tuần.
Bắc Kinh kỳ vọng công trình này sẽ giúp hiện thực hóa tham vọng biến khối ASEAN, vốn đã là đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc, trở thành chìa khóa để chống lại ảnh hưởng của Mỹ. Được biết, thương mại hai chiều Trung Quốc – ASEAN đã tăng 52% trong giai đoạn 2019 – 2022, vượt xa so với mức tăng 20% của EU – Trung Quốc.
Bằng cách cải thiện kết nối cơ sở hạ tầng song phương, kênh đào Bình Lục cho phép Quảng Tây tạo ra liên kết toàn diện với các nước Đông Nam Á thông qua đường bộ, đường sắt, hàng không và đường thủy.
Người Trung Quốc đang làm gì để xây kênh đào Bình Lục?
Ngay lúc này, hàng nghìn công nhân, kỹ sư Trung Quốc đang thi công ngày đêm kênh đào Bình Lục để kịp hoàn thành dự án vào năm 2026.
Hiện tại, hàng hóa từ miền Tây Trung Quốc vẫn phải đi qua sông Xi và sông Châu Giang mới đến được Quảng Châu và Hong Kong. Tuy nhiên, sau khi kênh Bình Lục hoàn thành, tuyến vận chuyển hàng hóa từ các tỉnh nội địa miền Tây ra biển sẽ rút ngắn hơn 560km.
Ước tính, kênh đào này có thể tiếp nhận các tàu có trọng tải lên tới 5.000 tấn, giúp tiết kiệm hơn 5,2 tỷ NDT (722 triệu USD) chi phí vận chuyển mỗi năm.
“Các quốc gia như Hà Lan cũng có các dự án tương tự, tuy nhiên, quy mô và tầm cỡ không lớn bằng kênh đào Bình Lục”, - Pan Jian - Phó Giám đốc trung tâm chỉ huy của dự án kênh đào Bình Lục cho biết.
Ông cũng thông tin thêm, khối lượng đất đá được đào để xây kênh Bình Lục lớn gấp 3 lần so với đập Tam Hiệp.
Công trình có 3 hệ thống khóa nước hiện đại, được kỳ vọng sẽ giữ được nhiều hơn khoảng 60% lượng nước so với các hệ thống khóa truyền thống. Bên cạnh đó, có nguồn tin cho hay, hệ thống khóa nước của kênh đào Bình Lục có thể mở khóa trong vòng 1 phút và đóng trong vòng chỉ nửa phút.
Để hạn chế tình trạng xói mòn do nước biển, các khối bê tông sử dụng bên trong 3 hệ thống khóa nước của kênh đào phải được thiết kế để đảm bảo có thể tồn tại hơn 100 năm.
“Từ giai đoạn thiết kế sơ bộ cho đến nay, chúng tôi đã tiến hành nghiên cứu về tỷ lệ trộn bê tông trong nước để tìm ra tỷ lệ vàng giúp hoàn thành mục tiêu này”, - ông Pan Jian nói.
Ngoài ra, các nhà khoa học Trung Quốc cũng nghiên cứu để dự đoán việc nước biển sẽ ảnh hưởng như thế nào đến các địa điểm tưới tiêu của người dân địa phương sau khi kênh Bình Lục đi vào hoạt động.
Kênh đào của Trung Quốc có thực sự tốt cho ASEAN và Việt Nam?
Dù kênh đào Bình Lục mang đến nhiều tiềm năng đáng kể về kinh tế thương mại, một số chuyên gia, tổ chức bảo vệ môi trường tại Trung Quốc đã đặt vấn đề về tác động sinh thái của kênh đào.
Tháng 6/2022, Tổ chức Phát triển xanh và Bảo tồn đa dạng sinh học Trung Quốc cho rằng, những tác động tiêu cực của dự án kênh đào Bình Lục đối với hệ sinh thái, nhất là đa dạng sinh học, là không thể tránh khỏi. Những nguy cơ như cô lập hoặc phá hủy môi trường sống tự nhiên, biến đổi hệ sinh thái của khu vực hay ô nhiễm từ tàu chở hàng đều có thể tác động xấu đến tự nhiên.
Theo báo cáo, kênh đào Bình Lục sẽ đi qua 849,18ha đất nông nghiệp, 16,56ha rừng phi thương mại và 13,9ha rừng ngập mặn.
Trong khi đó, kênh đào này được sử dụng chủ yếu để vận chuyển than, khoáng sản, xi măng, ngũ cốc, vật liệu xây dựng…, là những thứ có thể gây ra những tác động không thể tránh khỏi lên các hệ sinh thái mà nó đi qua. Công trình cũng đe dọa nguồn nước ngọt của lưu vực và làm trầm trọng thêm tình trạng lũ lụt trong khu vực, Tạp chí Đầu tư Tài chính dẫn nguồn SCMP cho biết.
Khi được hỏi về vấn đề này, quản lý dự án tuyên bố “sẽ xây dựng các thiên đường bảo tồn để bảo vệ hệ sinh thái của các khu vực mà kênh đào Bình Lục đi qua”. Dù vậy, vị này từ chối cung cấp chi tiết thông tin.
Ngoài khía cạnh môi trường, nhiều chuyên gia cho rằng hệ thống kênh đào Bình Lục cũng không khai thông được toàn bộ lợi ích kinh tế cho ASEAN.
“Việc xây dựng cơ sở hạ tầng hiệu quả là một sự phát triển đáng hoan nghênh, tuy nhiên, bản thân nó không thể tự tạo ra sức mạnh thương mại”, - chuyên gia Stephen Olson của Quỹ Hinrich (Singapore) đánh giá.
Theo ông, “nền kinh tế Trung Quốc lớn hơn nhiều so với bất kỳ nền kinh tế đơn lẻ nào trong ASEAN, điều đó có thể dẫn đến các mối quan hệ thương mại không cân bằng và không bền vững”.
Bên cạnh đó, chuyên gia của Quỹ Hinrich còn hoài nghi về nỗ lực kéo các nước ASEAN về phía mình của cả Trung Quốc và Mỹ.
“Đối với hầu hết các quốc gia trong khối ASEAN, lợi ích của đất nước họ được phục vụ tốt nhất bằng cách không nghiêng hẳn về bên nào mà nên duy trì quan hệ kinh tế và chiến lược mạnh mẽ với cả hai bên”, - ông Olson kết luận.
