GS. Ngô Bảo Châu nêu ý kiến về giáo trình toán mà Việt Nam dựa theo của Nga từ lâu
© AP Photo / Vietnam News Agency/Tran Le Lam
Đăng ký
GS. Ngô Bảo Châu đề xuất đổi giáo trình dạy toán đáp ứng nhu cầu phát triển của xã hội.
Nhà toán học từng đạt giải thưởng Fields này cho rằng, giáo trình toán ở Việt Nam được viết từ những năm 1970, dựa theo giáo trình của Nga những năm 1940, về mặt toán học thì khá ổn nhưng lại vô cùng nặng nề.
Theo quan điểm của ông Ngô Bảo Châu, nếu các giáo trình toán này dạy cho những người làm toán cơ bản thì hơi thiếu, nhưng dạy cho người làm toán ứng dụng thì lại quá thừa, không đáp ứng được nhu cầu, do đó, việc nghiên cứu thay đổi giáo trình dạy toán nhằm đáp ứng yêu cầu hiện nay là vô cùng quan trọng - tức dạy đúng những thứ cần thiết.
Vì sao sinh viên ít theo học toán?
Ngày 4/12, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên - ĐHQG TP.HCM phối hợp với Viện Nghiên cứu cao cấp về toán và Sở Giáo dục và Đào tạo TP.HCM tổ chức “Ngày hội Toán mở - MOD HCM năm 2022”.
Đánh giá về thực trạng đào tạo sinh viên ngành toán hiện nay, GS Ngô Bảo Châu, Giám đốc khoa học Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán, cho biết, hiện rất ít sinh viên theo học toán. Thực tế, khoa toán tại các trường đại học gặp nhiều khó khăn khi tuyển sinh, đặc biệt là toán ứng dụng.
“Ở Việt Nam với hơn 400 trường Đại học nhưng chỉ có khoảng 5 khoa toán hoạt động một cách đúng nghĩa và có nhiều sinh viên”, ông Châu dẫn chứng.
Trong khi đó, thực tế hiện nay, việc sử dụng toán học ngày càng sâu rộng, kiến thức toán học rất cần thiết, ngay trong lĩnh vực chuyên môn, kinh doanh, quản lý chuỗi cung ứng cũng đòi hỏi kiến thức toán phải thật sự chắc chắn.
Trước thực trạng, nhiều học sinh, sinh viên coi môn toán là nỗi ám ảnh, thậm chí có những em dù rất đam mê nhưng chỉ học được giữa chừng phải bỏ ngang vì không tìm thấy hướng ra.
Ở đây, GS. Ngô Bảo Châu cho rằng ‘có rất nhiều vấn đề’. Ông lý giải, việc sinh viên không theo học ngành toán không thể đổ lỗi cho các em được, mà ‘trách nhiệm thuộc về chúng ta’.
“Một trong những vấn đề cơ bản ở đây là do nội dung, phương pháp, việc dạy của chúng ta còn bắt nhịp quá chậm với tốc độ phát triển của xã hội”, GS. Ngô Bảo Châu thẳng thắn.
Đề xuất đổi mới giáo trình đã cũ
Phân tích cụ thể hơn những vấn đề liên quan đến thực trạng đào tạo ngành toán học ở Việt Nam, ông Ngô Bảo Châu lấy ví dụ về việc giáo trình dạy toán ở các trường đại học hiện nay đã quá cũ.
“Đơn giản là giáo trình môn toán được viết từ những năm 1970 dựa theo giáo trình của Nga từ những năm 1940. Giáo trình đó về mặt toán học thì khá ổn nhưng vô cùng nặng nề. Nếu giáo trình này dạy cho những người làm toán cơ bản thì hơi thiếu, song dạy cho người làm toán ứng dụng lại quá thừa, không đáp ứng được nhu cầu”, nhà toán học nêu quan điểm.
Theo GS. Ngô Bảo Châu, nhiệm vụ quan trọng là cần cập nhật chương trình toán, dạy toán lý thuyết khác với những người dạy toán kỹ sư, công nghiệp.
Nhấn mạnh việc nghiên cứu thay đổi, hiện đại hoá giáo trình dạy toán nhằm đáp ứng yêu cầu hiện nay là vô cùng quan trọng, GS. Ngô Bảo Châu đề xuất dạy vào trọng tâm, đúng nhu cầu.
“Dạy đúng những cái cần thiết, không phải cứ mua nguyên phần mềm của nước ngoài về để dạy”, ông Châu nhắc lại.
Đồng quan điểm với GS. Ngô Bảo Châu, chia sẻ tại ngày hội Toán học lần này, nhiều nhiều nhà quản lý giáo dục và các chuyên gia về toán nhận định có một thực tế lâu nay ở Việt Nam là các giáo trình, sách giáo khoa môn toán quá ôm đồm kiến thức, nặng tính hàn lâm.
Điều này khiến môn toán, lẽ ra phải là môn học có tính ứng dụng rất nhiều, nhưng lại mang tiếng ‘oan’ là khô khan, khó và chán.
Theo TS Trần Nam Dũng, Phó Hiệu trưởng Trường Phổ thông Năng khiếu - ĐHQG TP.HCM, trong chương trình phổ thông ở Việt Nam hiện nay, học sinh đã được học khái niệm cơ bản về quy hoạch tuyến tính hay bộ môn giải tích liên quan rất nhiều đến ứng dụng.
Điểm đặc biệt lớn nhất trong Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 ở môn toán là đưa mạch thống kê và xác suất dạy xuyên suốt từ lớp 2 đến lớp 12.
“Trước đây, môn thống kê, xác suất chỉ được đưa vào dạy một chút ở lớp 7 và lớp 10, lại không được chú trọng lắm vì thường không có ra thi, giáo viên thường dạy rất lớt phớt. Điều này rất tai hại vì thống kê, xác suất lại ứng dụng rất nhiều trong các lĩnh vực”, ông Dũng nói.
Đừng chỉ học lý thuyết, thuộc lòng công thức
Để có thể làm việc tốt, ứng dụng những kiến thức toán học trong trường phổ thông, đại học vào các lĩnh vực hoạt động của xã hội, TS Trần Nam Dũng cho rằng, trước tiên, người học phải học tập một cách nghiêm túc và chủ động.
“Đừng chỉ học những lý thuyết suông mà phải tìm hiểu tính ứng dụng của kiến thức đó từ giáo viên, giảng viên, các bài giảng trên internet để nắm kiến thức vững vàng. Ngoài ra, nên dành thời gian để có những trải nghiệm, thực nghiệm sẽ thấy giá trị của toán học trong cuộc sống rõ nét hơn”, ông Dũng bày tỏ.
Về thực tế này, GS Ngô Bảo Châu nhận định, trong việc học toán, nhiều em thường chỉ áp dụng công thức nhưng lại ngại hiểu tại sao như thế, yên tâm rằng không cần hiểu, chỉ cần học thuộc.
“Thực ra như thế là sai”, GS. Châu nói và cho biết thêm, chuyện học công thức thì ai cũng học được, chỉ cần tra Google cũng ra công thức.
Người từng được trao Huy chương Fields nhìn nhận, thực ra, trong cuộc sống cạnh tranh, hơn nhau ở chỗ chỉ hiểu hơn một chút chứ không phải là tra Google nhanh hơn.
“Ngoài việc biết cách làm, biết cách giải toán, ta phải hiểu ra sao, đó là điều mà người học toán phải nắm”, GS Ngô Bảo Châu lưu ý.
Nhìn từ thực tế hoạt động cần rất nhiều ứng dụng của môn toán là logistics, ông Phí Anh Tuấn, chuyên gia USAID - IPSC, cho biết nhiều học sinh, sinh viên hay đặt câu hỏi là học toán có lợi gì, tại sao phải học về tổ hợp, tích phân. Học những cái này có giúp tăng lương không.
Theo ông Tuấn, điều quan trọng nhất khi học toán là tạo cho mình tư duy có tính hệ thống.
12 Tháng Mười Một 2022, 18:32
“Cứ đặt ra các câu hỏi như vậy đôi khi lại khiến chúng ta mất đi tình yêu đối với toán học”, ông Tuấn chỉ rõ.
Ngày hội toán học mở với chủ đề “Toán học kết nối” do Viện nghiên cứu cao cấp về toán, Trường ĐH Khoa học tự nhiên (ĐHQG TP.HCM), Sở Giáo dục và Đào tạo TP.HCM tổ chức đã thu hút hơn 2.000 học sinh, sinh viên, giáo viên, giảng viên tham dự với nhiều hoạt động chuyên môn lẫn trải nghiệm thực tế sinh động.
Đánh giá về lợi ích của ngày hội Toán học mở, ông Nguyễn Bảo Quốc, Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo TP. HCM nhấn mạnh, qua ý kiến của các chuyên gia, nhà giáo, các trường THPT và thầy cô sẽ có thêm kinh nghiệm, đồng thời, cùng nhau nỗ lực để giúp học sinh có thêm niềm đam mê với toán học, vận dụng được kiến thức toán học vào thực tiễn cuộc sống sau này.
